All posts by : cfiott

Jien naqra stramb meta mmur nixtri. Normalment inkun irrid noqgħod waħdi, nara l-affarijiet bil-kwiet, niċċekkja, naħseb, nipprova, nagħżel. Jekk jiġi xi ħadd fuqi mimli entużjażmu biex ibigħ u jgħidli: “Ara ħu din”, “Naħseb din tixraqlek”, “Ara hawn din ukoll”, “Jekk ma tixtieqx tonfoq ħafna hawn dawn ukoll”, inħossni nippanikja u f’qalbi ngħid: “Jaħasra kieku taf kemm mhux qed tgħinni” u nispiċċa nwieġeb: “Ġejt biex nara biss ta”, u bil-mod il-mod inlebbet ’il barra u, kif noħroġ, ngħid: “Fl-aħħar ftit arja!” Jiġrili hekk ukoll meta nkun irrid nagħmel biċċa xogħol. Jekk inkun irrid nagħmel xi ħaġa li titlob konċentrazzjoni, nibda nitlob li ma niltaqa’ ma’ ħadd, li xejn ma jtellifni l-konċentrazzjoni li jkolli bżonn. 

Ħajjitna faċli tispiċċa fl-istess sitwazzjoni. Ġieli jiġrilna li ħajjitna timtela bl-ilħna ta’ ħafna persuni li jridu jbigħu xi ħaġa lil qalbna. Tispiċċa ma tikkonċentrax għax ħafna jkunu dawk li kważi jisfurzawk tixtri xi ħaġa; ħafna jkunu dawk li anke jekk ma jkollok bżonn xejn jippruvaw b’kemm għandhom saħħa joħolqu fik il-bżonn ta’ xi ħaġa. Kultant dawn jinfurzaw ruħhom fuqna, drabi oħra nkunu aħna li nbexxqulhom il-bieb ta’ qalbna għax b’xi mod niġu sedotti biex nimlew qalbna b’xi ħaġa li donnha ser tagħtina l-ferħ. Normalment nispiċċaw f’baħar ta’ konfużjoni. Tafu x’iġifieri konfużjoni: ‘fużjoni’ tfisser għaqda, ‘con’ tfisser ma’. Il-konfużjoni sseħħ meta jien insir parti minn ħaġa li nitlef il-veru jien. Tant insir parti minn xi ħaġa li nitlef l-identità tiegħi u, fl-isforz li nisma’ l-ħafna ilħna, nitlef li nisma’ l-Leħen (ta’ qalbi jew ta’ Alla). 

Din il-konfużjoni kienet qed tirrenja wkoll fit-tempju ta’ Ġerusalemm. Ġesù taqbiżlu; ma setax iniżżilha li spazju sagru jinbidel f’suq. Kien hemm wisq ilħna, biex ikun possibbli li f’dik il-konfużjoni kollha wieħed jirnexxilu jisma’ l-leħen ta’ Alla. Il-konfużjoni fit-tempju seta’ kellha anke raġunijiet validi. L-affarijiet għall-bejgħ ma kinux biex jagħmlu l-ħsara. Kienu affarijiet li apparentament kollha kien hemm bżonnhom. Il-Lhud fit-tempju ta’ Ġerusalemm ma kienu qed jagħmlu xejn ħażin:

• Kien hemm bżonn min isarraf il-flus għax fit-tempju ma setgħux jidħlu muniti pagani allura kienu ivvintaw munita li tintuża biss fit-tempju; 

• Kien hemm bżonn min ibigħ nagħaġ, ħamiem u barrin biex ikunu jistgħu jintużaw għas-sagrifiċċju u biex jgħixu l-qassisin. 

Imma anke l-affarijiet it-tajba jistgħu joħolqulna konfużjoni għax ninsew il-għala nkunu qed nagħmluhom. Inbigħu u nixtru biex nagħtu qima lil Alla, imma lil Alla nispiċċaw ma nqimuhx, għax iktar mitlufa fil-preparazzjoni tal-mument, imma l-laqgħa vera tispiċċa ma ssirx.

Ġesù jibda d-diskors tiegħu fuq it-tempju ta’ Ġerusalemm imma mbagħad ikompli fuq “it-tempju tal-ġisem tiegħu”. Jgħidilhom biex iħottu t-tempju u fi tlett ijiem jerġa’ jibnih.

Ġesù jgħolli l-livell tad-diskors minn tempju tal-ġebel għat-tempju li kien hu. Il-Knisja tgħallimna li aħna wkoll nipparteċipaw minn dan kollu. Fil-magħmudija aħna wkoll sirna tempji; tempji tal-Ispirtu s-Santu. Jekk Ġesù jagħmel għaġeb, u bir-raġun għax it-tempju ta’ Ġerusalemm ma baqax spazju sagru minħabba l-bejjiegħa li għamluh monti, kemm iktar jinkwieta jekk aħna nagħmlu minn qalbna suq. Nafu kemm fil-monti jkun hemm geġwiġija ta’ ilħna u storbju. 

Faċli tiġrilna din il-ħaġa. Huwa faċli immens li qalbna ssir ambjent tal-kompromessi; fejn inpartu u nbigħu; fejn għal naqra qligħ illi jgħaddi nitilfu dak li jibqa’ għal dejjem. Kemm hu faċli li qalbna ma tibqax taf xi trid għax joħonquha l-ilħna tal-bejjiegħa li jridu jbigħu l-prodotti tagħhom akkost ta’ kollox. Jiġrilna li nkunu tlifna l-konċentrazzjoni. 

Allura tajjeb illum insaqsi: 

X’inhuma dawk l-affarijiet li ġo fija qed joħolqu konfużjoni? 

X’hemm ’il barra minni li qed inħallih jieħu pussess ta’ qalbi u joħloqli konfużjoni? 

X’nista’ nagħmel biex ma nitlifx il-konċentrazzjoni u ma nitlifx il-paċi tal-qalb? 

Fil-magħmudija tagħna aħna ġejna kkonsagrati; iġifieri sirna proprjetà ta’ Alla. Ġesù jiddejjaq ħafna li t-tempju ta’ Ġerusalemm ma baqax post ta’ konsagrazzjoni, ma baqax proprjetà ta’ Alla. Kemm iktar jiddejjaq meta qalbna ma tibqax proprjetà tiegħu! U dan jagħmlu mhux għax għajjur, imma għax jaf tajjeb li meta nbigħu lil qalbna, dejjem hemm prezz għoli xi nħallsu. Meta nbigħu lil qalbna naħsbu li ser nagħmlu l-qligħ, naħsbu li ser ikollna xi ħaġa li fl-aħħar issa ser tissodisfana. Iż-żmien normalment jurina li mhux biss ma nkunux għamilna qligħ imma talli jkollna nħallsu bl-imgħax biex nerġgħu nieħdu qalbna lura.

Irrabja mela Ġesù, u fittex uriena fejn hi qalbna.

Kienet ħaġa faċli għall-Appostli li jieqfu quddiem it-trasfigurazzjoni tal-Mulej. Ix-xena għoġbithom. Ħassewhom komdi. L-Imgħallem tagħhom kien sabiħ, ilbiesu jiddi bħax- xemx. Instema’ l-leħen jgħid: “Dan hu Ibni l-għażiż, isimgħu lilu” (Mk 9, 7). Kollox sabiħ.

Mhux hekk taħt is-salib. Il-leħen ma nstemax. Anzi l-leħen kien ta’ Ġesù: “Alla tiegħi, Alla tiegħi għaliex tlaqtni” (Mk 15, 34). Il-Mulej fuq is-salib ma kienx trasfigurat, imma sfigurat. Kien imkisser, miksi demm. L-uġigħ kien kbir u jinħass tassew.

Madanakollu, il-Knisja f’dawn il-jiem tistedinna niċċassaw lejn is-salib, naduraw l-agunija ta’ Ġesù, inqimu l-pjagi u l-ġrieħi tiegħu. Il-Knisja tistedinna nħallu l-uġigħ tiegħu jitkellem.

It-tentazzjoni tkun li ma nifilħux għal dik ix-xena u naħarbu niġru minn fuq il-Golgota u nsibu xi mkien għall-kenn. Dun Ġorġ Preca jimmaġina li waqt li nkunu quddiem Ġesù msallab nistħajluh jgħidilna: “Ħares lejja u kkwieta” (Kitbiet, Dawl mill-Kurċifiss).

Quddiem is-salib ta’ ħajjitna nistgħu nagħmlu l-istess u naħarbu. Quddiem l-uġigħ ta’ qalbna nistgħu nagħmlu l-istess u nippruvaw naljenaw ruħna. Arana nagħmlu xi ħaġa biex intaffu l-uġigħ.

Quddiem is-solitudni, naħarbu.

Quddiem il-weġgħat tal-passat, naħarbu.

Quddiem it-tensjoni tal-preżent, naħarbu.

Quddiem l-inċertezza tal-futur, naħarbu.

L-uġigħ insikktuh.

Imma r-Randan jistedinna nħallu l-uġigħ jitkellem. Ir-Randan jistedinna nagħmlu ħbieb mas-salib. Jistedinna nisimgħu l-uġigħ tagħna u ngħixuh, mingħajr għaġla żejda li naħarbu minn fuq il-kalvarju.

U għaliex għandna nqattgħu l-ħin nisimgħu l-uġigħ tagħna? Għax fih hemm moħbija x-xewqat kollha ta’ ruħna. Fis-solitudni x-xewqa għall-intimità, fil-weġgħat tal-passat ix-xewqa għall-fejqan u l-ġustizzja. Fit-tensjoni tal-preżent ix-xewqa li nagħmlu deċiżjonijiet biex ħajjitna tkun aħjar, iktar serena, ħajja li tħalli l-frott. Quddiem l-inċertezza tal-futur hemm moħbija x-xewqa tat-telqa f’idejn Alla u l-konvinzjoni li aħna ma’ Alla nistgħu niktbu ħajjitna.

Mela nisimgħuh l-uġigħ, nagħtuh il-ħin jesprimi ruħu, immellsuh. Anke hu għandu xi ħaġa xi jgħid.

Miegħu nisimgħu l-Kelma ta’ Alla. “La tibżax, jien inkun tarka għalik” (Ġen 15, 1).

Waħda mir-regoli biex tirbaħ gwerra hija li tkun taf it-tattika tal-għadu. Jekk tkun taf it-tattika tal-għadu tkun ġa rbaħt nofs il-gwerra. Issa l-ġlieda tagħna mhix kontra l-bnedmin tad-demm u l-laħam imma kontra l-ispirtu tad-dlamijiet. 

Waħda mill-iktar tattiki intelliġenti tax-Xitan hija dik li jġiegħlek tħossok nieqes. Il-Bibbja tgħidilna li minn dejjem hekk kien. Jipprova jipperswadik li int jonqsok xi ħaġa u ser itik parir sabiex ma tibqax tħossok hekk u minn nieqes iġibek għarwien. Jipperswadik li int nieqes u jkaxkarlek dak kollu li għandek, li int fl-għama tiegħek ma indunajtx li kellek. 

Il-Ġenesi jgħidilna li Adam u Eva kienu fil-ġenna tal-art. Ipperswadiehom li kien jonqoshom xi ħaġa – li jsiru daqs Alla. Emmnuh, u tilfu dak li kellhom, ġabhom ta’ fuqhom senduqhom, tkeċċew mill-ġenna tal-art u ntebħu li kienu għarwenin! Imsieken! 

Sawl, ma kienx qed jintebaħ li Alla kien għamlu l-ewwel Sultan t’Iżrael. Quddiem David beda jħossu nieqes; beda jgħir għalih u sar jobogħdu. Infena bil-għira, spiċċa dejjaq lil Samwel meta kien mejjet u biex għamel hekk mar għand is-saħħara. Spiċċa tilef ir-renju u ħajtu stess. Miskin! 

David, kellu ħafna nisa u li kieku ma kienx biżżejjed Alla kien lest li jagħtih iktar. Imma x-Xitan ġiegħlu jħossu nieqes. Webblu li jkun ferħan, u ma jħossux nieqes jekk ikollu l-mara ta’ Urija l-Ħitti, mara sabiħa li nzertat tinħasel waqt li hu kien fuq is-setaħ. Seraqha, taqqalha, qatlilha lil żewġha. Miskin tilef il-paċi tal-qalb u l-ferħ fil-familja tiegħu. Miskin! 

L-istess ġralu Sansun! Nesa li kellu saħħa li ħadd bħalu ma kellu fost il-poplu l-magħżul. Kien jaf x’inhu s-sigriet biex jibqa’ b’saħħtu u żammu b’attenzjoni kbira. Ma qalu lil ħadd għax ċerti affarijiet kif tgħidhom titlifhom, imma x-Xitan ġiegħlu jħossu nieqes u Dalila serqitlu minn qalbu s-sigriet ta’ saħħtu. Spiċċa tilef saħħtu u ħajtu, u ovvjament xagħru. Miskin. 

Annanija u Saffira fit-Testment il-Ġdid kellhom għalqa u bigħuha. Suppost kellhom jagħtu l-flus lill-Appostli, imma ħassewhom neqsin u ddeċidew li jżommu biċċa mill-qligħ għalihom mingħajr ma qalu lill-Appostli. Spiċċaw tilfu l-għalqa, il-flus u ħajjithom. Imsieken. 

Ix-Xitan lil Ġesù jagħmillu l-istess. Jipprova jbellagħhielu li hu jonqsu xi ħaġa, li mhux vera kien l-Iben il-maħbub ta’ Alla; jonqsu l-ħobż, tonqsu l-popolarità, jonqsuh is-saltniet kollha tad-dinja! Imma Ġesù jaf li ma kien jonqsu xejn għax, mhux bil-ħobż biss jgħix il-bniedem, imma b’kull Kelma li toħroġ minn fomm Alla, għax Alla waħdu biżżejjed u lilu biss taqdi, u m’għandekx iġġarrbu lill-Mulej Alla tiegħek. Ġesù mhux miskin! 

Aħna msieken imma. Ħafna drabi nħossuna nieqsa minn xi ħaġa, anzi mhux minn ħaġa waħda biss u naraw kif nimlew dak il-vojt. Nieqes mill-imħabba u l-attenzjoni ta’ martek jew żewġek, arak tfittex tbissima ta’ ieħor jew oħra. Wara tbissima jsegwu ħwejjeġ oħra. Ma tindunax li fi ftit żmien tista’ titlef mhux biss lil martek/żewġek imma lil uliedek ukoll.

Tħossok nieqes mill-apprezzament, arak tiġri wara kull min jgħidlek prosit u mingħajr ma taf tispiċċa tittallab l-attenzjoni. Ma tindunax li fi ftit żmien tista’ titlef id-dinjità li għandek għax xi ħadd jista’ jieħu vantaġġ mill-karba tiegħek għall-attenzjoni. 

Tħossok li ħajtek hija wisq monotona; nieqsa mill-entużjażmu, arak tibda tipprova tagħmel xi ħaġa li tgħollilek l-adrenalina u, jekk il-ħaġa ma tinzertax tajba, abbli tgħallik għal ħajtek kollha u tispiċċa titlef is-serenità li kellek. 

Tħossok nieqes mill-ħin, allura arak timtela b’tensjoni kull darba li jmissek tagħmel xi ħaġa. Tispiċċa titlef il-ħin u l-paċi ta’ qalbek. 

Tħossok nieqes mill-finanzi, allura arak tiġri minn xogħol għall-ieħor; tipprova anke jekk ikun possibbli tqarraq xi ftit ’l hemm u ’l hawn. Tkun f’riskju li titlef saħħtek, ħinek u familtek tiġri wara l-flus u, jekk ix-Xitan ikun għamiek biżżejjed li tasal tqarraq, u jaqbduk, tispiċċa titlef anke l-libertà tiegħek. 

Insomma! Illum skoprejna t-tattika tax-Xitan. Tantx tgħiduha barra għax jirvilla, imma żgur li tista’ tagħmel hu li tara fiex ix-Xitan qed iġiegħlek tħossok nieqes u, jekk tiftakar, aħseb ukoll b’kemm barkiet int mimli!

“Imbagħad is-suldati qaċċtu l-ħbula tad-dgħajsa u ħallewha tmur għal riħha” (At 27, 32).

“Wara li xebgħu, bdew iħeffu l-ġifen u jwaddbu l-qamħ il-baħar” (At 27, 38).

“Irħew l-ankri u telquhom il-baħar, u ħallew ukoll l-irbit tat-tmun” (At 27, 40).

“Imma l-poppa bdiet titfarrak bil-qilla tal-mewġ” (At 27, 41).

Jekk inħarsu sewwa lejn ir-rakkont tan-nawfraġju ta’ San Pawl, nogħxew kemm fih dettalji, xi sbuħija ta’ rakkont; sbuħija għal min iħobb in-narrazzjoni marittima kif ukoll sbuħija għal min iħobb jaqra jew jisma’ xi avventura eċċitanti. Ir-rakkont tan-nawfraġju huwa wkoll teżor ta’ kitba spiritwali (infatti jinsab fil-Bibbja), kif ukoll hemm sbuħija umana-eżistenzjali. Forsi tempesta ma tispjegax b’mod eċċellenti l-esperjenzi li xi kultant ikollna ngħaddu minnhom fil-ħajja?

Jekk naqraw sew ir-rakkont, nindunaw li f’diversi mumenti ta’ din l-esperjenza ta’ vjaġġ imwiegħer, il-baħrin, il-Kaptan u ċ-ċenturjun kellhom jagħmlu deċiżjonijiet importanti: iqaċċtu l-ħbula tad-dgħajsa u jħalluha tmur għal riħha, iħeffu l-ġifen u jwaddbu l-qamħ il-baħar (li kienet l-unika raġuni għall-Kaptan il-għala kien sejjer Ruma). Kellhom jieħdu d-deċiżjoni li jarmu l-ankri u jħallu l-irbit tat-tmun. Fl-aħħar kellhom jieħdu deċiżjoni li jħallu saħansitra l-ġifen. 

F’ċerti mumenti fil-ħajja biex issalva trid tħalli kollox! Tempesta fil-ħajja turik x’inhuma dawk l-affarijiet li jiswew tassew, kif ukoll x’inhuma dawk l-affarijiet li s’issa dehru importanti imma fir-realtà f’tempesta ma wrewx li huma daqshekk. Maltempata fil-ħajja iġġiegħlek tieħu deċiżjoni. 

Jista’ jiġri li fil-fond ta’ qalbek taf x’deċiżjonijiet għandek tieħu biex issalva ħajtek imma minħabba ambizzjonijiet, nuqqas t’umiltà, biża’ li titlef xi ħaġa, ma teħodhomx. Taf, taf u taf li fil-qiegħ ta’ qalbek trid tieħu ċerti deċiżjonijiet imma ma teħodhomx għax mingħalik il-maltempata mhu ser tiġi qatt u teħel mal-affarijiet li fil-maltempata mhu ser iservuk għal xejn. Jista’ jkun jiġrilek bħall-Kaptan, li xi ħadd jew il-kuxjenza tgħidlek biex tieħu ċerti deċiżjonijiet, imma twebbes rasek jew qalbek: “Ħbieb, kien imisskom smajtu minni u ma tlaqtux minn Kreta; kontu teħilsu minn din il-ħsara u dan it-telf” (At 27, 21). Jista’ jkun tibża’ tieħu deċiżjoni għax tibża’ mill-konsegwenzi. 

Imma jiġi mument li trid tieħu deċiżjoni, li tħalli l-ankri, tħalli d-dgħajsa, tħalli t-tmun u taqbeż tgħum, inkella tmut.

Forsi l-Mulej illum b’dan ir-rakkont qed jgħidlek biex tħalli xi ħaġa li qed teħodlok ħajtek. Kieku l-baħrin ma ħaffux il-ġifen kienu jegħrqu. Kellhom jerħu t-tmun biex almenu joqorbu lejn l-art. Jew ħajja jew mewt. 

Allura x’inhuma dawk l-affarijiet li l-Mulej qed jgħidlek biex tħalli llum? 

Forsi xi vizzju, xi mġiba li qed twasslek biex tikkontempla adulterju, forsi t-‘toqol’ ta’ ħafna xogħol u jeħtieġ mill-aktar fis teħfief biex ma tegħriqx, forsi qed jistiednek taqta’ l-ankri minn ma’ nies li mhux iħalluk tesplora u tikber, forsi d-dgħajsa li fiha ssib rifuġju biex mingħalik taħrab, dawk il-ftit mumenti ta’ sodisfazzjon li jnessuk ir-realtà imma ħabba fihom tibqa’ f’realtà li qed tagħmillek il-ħsara. Forsi t-twemmin żejjed fik innifsek li l-‘ġifen’ tiegħek jiflaħ għal kollox. Forsi l-gidba li mhux ser jirnexxilek tgħix mingħajr l-ankri, il-ħbula u dak kollu li jagħtik sigurtà. Forsi marbut mal-ġid kif kienu marbuta l-Kaptan u sid il-ġifen. 

Illum staqsi bis-serjetà: “Ma’ xiex jien marbut?”

Ġieli qgħadtu attenti għal dak li tkunu qed tħossu meta tkunu ngħidu aħna rrabjati; abbli tħoss li sidrek ħa jinfaqa’, jew inkella tħoss il-pressjoni tielgħa, jew wiċċek jiħmar. Tafu intom li s-sentimenti tagħna jiġu riflessi anke fil-ġisem tagħna, bħal meta ngħidu: “Qed inħoss dwejjaq fl-istonku.” Xejn ġdid imma abbli mhux dejjem inkunu attenti għal dak li jiġri ġo fina kawża tal-emozzjonijiet tagħna. Eżempju ieħor huwa meta tara lil xi ħadd qiegħed ibati u tħoss għalih. Normalment tħoss xi ħaġa viċin qalbek; hekk li aħna l-Maltin irnexxielna f’żewġ kelmiet nesprimu dak li jiġri f’ġisimna meta nħossu għal xi ħadd: “Għafsa ta’ qalb.” 

Ġesù llum iħoss l-istess ħaġa, mhux biss għafsa ta’ qalb imma l-Vanġelu jgħid: “Jitqanqal mill-ħniena.” Jitqanqal hija kelma qawwija ħafna. Fil-lingwa Taljana nsibu l-kelma ‘viscerale’ li tfisser li tinħass fil-ġewwieni tiegħi. Fit-Taljan ‘imqanqal mill-ħniena’ jittraduċuha: ‘Mosso da compassione’. Compassione – bil-Latin ‘cum’ – ‘patire’ – tbati ma’. 

Fil-Vanġelu nsibu ħafna eżempji fejn Ġesù jitqanqal mill-ħniena. Ġesù jsaqsi lil wieħed agħma: “Xi tridni nagħmillek?” (Lq 18, 41) Kif jilmaħ lill-armla ta’ Najm, il-Vanġelu jgħidilna: “Kif raha l-Mulej tħassarha. ‘Tibkix,’ qalilha” (Lq 7, 13). Resaq, u mess it-tebut. Quddiem id-dnub ikrah tal-adultera Ġesù jgħid: “Dnubietek maħfura” (Lq 7, 36-49). Ġesù jinduna bil-bżonn ta’ din il-mara li tixtieq tkun meħlusa mis-sens tal-ħtija u l-mistħija. Quddiem il-poplu bil-ġuħ Ġesù jgħid: “Nitħassarhom lil dawn in-nies” (Mk 8, 2). 

Fil-Vanġelu nsibu wkoll esperjenzi li huma ’l bogħod ħafna minn dan l-atteġġjament ta’ ‘mqanqal mill-ħniena’ – b’termini moderni nistgħu nsejħulu ‘empatija’ – bħal meta l-Appostli qalu lil Ġesù rigward il-mara Siro-Feniċja – “Eħles minnha għax ġejja tgħajjat warajna” (Mt 15, 23), jew inkella: “Is-Sibt illum, ma jiswiex iġġorr friexek” (Ġw 5, 10). L-ikbar nuqqas t’empatija rċevieh Ġesù meta ħabbar lill-Appostli li kien sejjer għall-forka. 

Aħna bħala dixxipli ta’ Ġesù nistgħu nagħmlu tagħna dan l-atteġġjament. Infittxu li dan l-atteġġjament jidħol fil-ħajja ta’ kuljum, man-nies li niltaqgħu magħhom. Faċli li ngħid “jaħasra” u forsi nagħti xi ħaġa tal-flus lil xi ħadd li qatt ma ltqajt miegħu u ma nitqanqalx mill-ħniena għall-persuni li ngħix magħhom, ma’ sħabi jew ħbieb tiegħi, man-nies li jien imsejjaħ inservi. Xi punti prattiċi li jistgħu jgħinuna, anke ispirati mill-Vanġelu ta’ Ġesù, huma: 

1. Smigħ profond: nipprova nisma’ dak li l-persuna qed tgħid anke jekk mhux qed tesprimih bil-kliem. Ġesù kellu kapaċità kbira ta’ smigħ; Nikodemu, is-Samaritana. 

2. Nipprova nifhem b’qalbi: importanti li nħoss mal-persuna t-tbatija li għaddejja minnha. Semmejna diġà: “Kif raha l-Mulej tħassarha.” 

3. Nipprova nifhem b’moħħi: ipprova ara mill-perspettiva tal-persuna l-oħra u pprova ara mhux biss x’qed tħoss imma x’qed tifhem il-persuna l-oħra u kif qed tara l-affarijiet. “Mara, ħadd ma kkundannak; anqas jien ma nikkundannak” (Ġw 8, 11).

4. Irregola l-emozzjonijiet tiegħek: normalment it-tbatija ta’ persuna oħra lilna tirrabjana. Ngħidu aħna meta xi ħadd ‘iwaħħal’ fina għax imdejjaq. 

5. Ipprova ara x’inhuma l-oriġini tal-weġgħat tal-persuna. Kemm jien kapaċi nifhem li dak li qed tgħid il-persuna l-oħra huwa frott weġgħat li ġejjin minn xi mkien u ma niqafx fuq dak li qed nisma’ dwari, meta l-persuna l-oħra tkun irrabjata miegħi. 

6. Uża diskors li jistieden lill-persuna l-oħra titkellem. Stieden lill-persuna l-oħra titkellem. Mhux dejjem tajjeb tgħid: “Ħa ngħidlek xi trid tagħmel”, “Anke jien ta…” (u tibda titkellem fuqek), “Naf minn xiex għaddej”, “U ejja, kun pożittiv”. 

7. Staqsi kif tista’ tkun ta’ għajnuna għall-persuna l-oħra. Il-kliem ta’ Ġesù huwa imprezzabbli: “Xi tridni nagħmillek?” Agħti lista ta’ possibbiltajiet kif tista’ tgħin lill-persuna. 

L-ikbar għadu tal-ħniena huwa l-egoiżmu ta’ meta quddiem it-tbatija ta’ ħaddieħor niddefendi lili nnifsi billi nipprova ngħid li ma kontx jien li kkawżajt dik it-tbatija, jew inkella li l-persuna missha ħadet ħsieb biex ma tgħaffiġx, jew inkella ngħid li l-persuna qed tagħmel biex tiġbed l-attenzjoni. Il-ħniena kapaċi mhux li kulħadd jieħu li ħaqqu imma xi ħadd li ħaqqu kastig u flok kastig jieħu l-maħfra. 

Jalla bħal Ġesù nkunu lkoll għonja fil-ħniena.

Fil-ħajja ngħixu relazzjonijiet differenti. Ir-relazzjonijiet jieħdu xejra profonda jew inqas skont il-qsim tal-ħajja li jkollna mal-persuni li magħhom niltaqgħu. Għandna relazzjonijiet hekk imsejħa funzjonali li jeżistu biss biex jaqdu funzjoni; bħal dik ta’ meta tmur għand tal-ħanut biex tixtri xi ħaġa. Altru r-‘raġel tiegħi’, u altru t-‘tabib tiegħi’. Tifhmu li, għalkemm fiż-żewġ frażijiet tintuża l-kelma ‘tiegħi’ nifhmu ‘b’tiegħi’ relazzjoni differenti, sakemm ‘ir-raġel tiegħi’ ma jkunx ukoll tabib!

Hemm ukoll relazzjonijiet li huma strettament bijoloġiċi u dawn normalment huma profondi wkoll ġaladarba huma naturali; ommi, missieri, ħuti, uliedi kif ukoll marti jew żewġi.

Hemm ukoll relazzjonijiet oħra li, għalkemm mhux bijoloġiċi, huma relazzjonijiet li kważi jieħdu forma familjari bħalma huma l-ħbiberiji tal-qalb. Dawn, għalkemm ma jgawdux mill-imħabba naturali, mit-twelid, igawdu mħabba profonda li tikber mal-medda taż-żmien.

Hemm ukoll ir-relazzjonijiet f’komunità li, għalkemm mhumiex strettament naturali, jieħdu din il-forma mill-istat tal-ħajja li wieħed ikun qed jgħix; eżempju l-patrijiet u s-sorijiet isejħu lil dawk li jkunu qed jaqsmu ħajjithom magħhom ‘aħwa’.

Il-ħajja ta’ Ġesù hija wkoll mimlija relazzjonijiet. Ġesù, la kien monaku u lanqas eremita. Ħajtu kienet imżewqa b’ħafna relazzjonijiet. Kellu relazzjoni ma’ tal-familja tiegħu. Fil-Vanġelu ta’ San Ġwann insibu frażi li taħsadna ftit: “Anqas ħutu ma emmnu fih” (Ġw 7, 5). Ġesù kellu wkoll relazzjonijiet ma’ dawk li biex ngħidu hekk saru t-tieni familja tiegħu, ma’ dawk li magħhom kien jitlob u jistrieħ, jiekol: “Kelli xewqa kbira li nagħmel din l-ikla tal-Għid magħkom qabel ma nbati” (Lq 22, 15). Kellu relazzjonijiet ma’ nies li sar jaf minħabba xi ċirkustanzi, imma li mbagħad żviluppaw f’dixxipulat. Ma nkunux qed nigdbu jekk ngħidu li Ġesù kellu relazzjonijiet normali; anke jekk mhux imniżżla fid-dettall fil-Vanġeli. Id-diskorsi ta’ Ġesù ma kinux dejjem tagħlim. Ma nkunux inqarrqu bina nfusna jekk nimmaġinaw li Ġesù kellu taħditiet sbieħ ma’ ommu waqt li kienu qed jieklu u kellu diskorsi fraterni ma’ sħabu. Kellu diskorsi personali man-nies li kienu jkellmuh. Il-ħajja ta’ Ġesù kienet waħda umana; mibnija fuq tagħlim, imma anke fuq kliem tal-ħajja ordinarja ta’ kull bniedem.

Li hu żgur li kull relazzjoni li Ġesù għex ingħexet f’ottika ta’ salvazzjoni, ta’ fejqan. Illum, fil-Vanġelu naqraw din id-dimensjoni ta’ fejqan fil-ħajja ta’ Ġesù. Ġesù jfejjaq nies li ma kienx jafhom, kif ukoll ifejjaq nies li, għalkemm ma kinux relazzjonijiet strettament familjari, ħadu din ix-xejra maż-żmien. Nistgħu nimmaġinaw li l-familja ta’ Pietru saret għal Ġesù ‘it-tieni familja’ tiegħu; il-membri ta’ din il-familja saru għalih ‘ta’ ġewwa’.

Li tagħti fejqan ‘lil ta’ ġewwa’ ħafna drabi ssir ħafna iktar diffiċli milli toffri fejqan lil dawk li m’intix marbut magħhom bi ħbiberija profonda jew naturali. Mentri li tgħin lil tal-familja hija xi ħaġa naturali; li twasslilhom il-Vanġelu le. Ma’ ta’ ġewwa spiss ma jkunx hemm imħabba diżinteressata, imma aspettazzjonijiet u rabtiet li jagħmluha diffiċli ħafna li toffrilhom kelma ta’ salvazzjoni. Mhux faċli li tgħallem ’l ommok tbennen, imma kultant id-dixxiplu ta’ Ġesù huwa msejjaħ biex proprju jfejjaq ir-relazzjonijiet, anke fil-familja tiegħu. Kultant ikollu proprju jisfida lil ta’ ġewwa, jaħfer iktar lil ta’ ġewwa. Irid ikun ħieles mill-aspettazzjonijiet l-iktar naturali, u anke minn rabtiet passati. Ħafna drabi jew għax inħossuna obbligati, jew għax tal-familja jafu d-difetti tagħna, jew għax nibżgħu li ser jgħidu, “Dan ħa jgħallem lilna”, jew għax fil-passat inkunu nqasna l-iktar lil ta’ ġewwa, nibqgħu lura milli nwasslu l-fejqan tal-Vanġelu lil qrabatna stess.

Din tista’ tiġri anke ma’ dawk li aħna marbuta magħhom spiritwalment bħal aħwa fil-komunità Nisranija. Tista’ tkun faċli għalina li ngħinuhom f’dak l-ordinarju li jkollhom bżonn, imma ssir diffiċli naqbżu dak li huwa naturali u nidħlu f’dak li huwa evanġeliku.

U hawn fejn naħseb li Ġesù jridna nagħmlu l-qabża. Din il-ħaġa tista’ sseħħ biss jekk ikun hemm proċess ta’ riflessjoni u din ma tiġix mix-xejn. Tiġi biss minn ħajja intima ma’ Alla u ħajja intima ma’ Alla tirrikjedi l-ħin. Ġesù, minkejja li kellu ħajja attiva ħafna, kien isib il-ħin biex jinġabar u jitlob: “L-għada filgħodu kmieni, qabel ma żernaq, qam, ħareġ u mar f’post imwarrab u qagħad hemm jitlob” (Mk 1, 35). Ma nistgħux nippretendu li ser ikollna missjoni li ser tħalli l-frott jekk il-ħin tagħna kollu mimli, jekk m’għandniex ħin għalina nfusna, jekk m’għandniex ħin nirriflettu fuq dak li qed nagħtu u kif qed nagħtuh.

Il-ħin tal-mistrieħ, tas-skiet, tat-talb u tar-riflessjoni huwa wkoll ‘pastorali’ u jgħin fil-bini tas-Saltna t’Alla, ma’ ta’ ġewwa u ma’ ta’ barra.

“Iskot, u oħroġ minnu!” (Mk 1, 25) Hekk iwieġbu Ġesù lix-Xitan. Ġesù kien jaf li x-Xitan huwa missier il-gideb u allura ma seta’ joħroġ xejn minnu li għandu x’jaqsam mal-verità. Jibqa’ l-fatt li dak li qal ix-Xitan huwa veru; Ġesù huwa l-Qaddis ta’ Alla. Madanakollu xorta li qal mhux veru għax mhux koerenti mal-aġir ta’ min qed jgħidu. Ix-Xitan jista’ jgħid kemm irid li Ġesù huwa l-Qaddis ta’ Alla, madanakollu dak li jgħid jibqa’ gidba għax ma jaqbilx mal-intenzjoni tiegħu li qed jgħidu. Qed jgħid frażi vera, iva, iżda s-sors huwa ħażin minnu nnifsu.

Spiss lilna wkoll ix-Xitan iġegħelna nemmnu frażijiet li loġikament donnhom veri imma ma jkunux. Ix-Xitan iġegħelna ngħoddu l-gidba tiegħu bħala verità. Dak li jgħid ix-Xitan huwa dejjem frott l-għira u l-biża’ tiegħu, qatt fil-verità u dejjem biex jiġġudikana u jikkundannana. Mentri Ġesù, jurina l-verità tagħna nfusna, anke jekk tkun diffiċli għalina biex naċċettawha, biex jeħlisna. Ix-Xitan jgħidilna l-istess verità biex jiġġudikana u jkissirna.

Jekk jien immur għand it-tabib u jgħidli li għandi kundizzjoni jew marda, jien dik il-verità tista’ ma togħġobnix imma naf li qed jgħidli biex jeħlisni, biex ifejjaqni. Żgur li mhux qed jgħidli biex jiġġudikani, jew biex ikompli jmarradni. Meta darba kont għedt lit-tabib li nibża’ mmur għandu ma jmurx isibli xi ħaġa qalli: “Jekk insiblek naħdmu fuqha!” Ix-Xitan mhux hekk! Jgħidlek xi ħaġa li hija vera imma biex jikkundannak biha; biex inti tibda tistma lilek innifsek skont dik il-biċċa verità imma qatt ma tkun il-verità sħiħa. Alla jitlaq minn presuppost ieħor: “Ara int maħbub, u għax inħobbok nixtieq neħilsek. Fik hemm il-mard, imma jien qabel il-mard qed nara lilek fi stat ta’ fejqan. Ejja naħdmu mela biex dan il-fejqan ikun sħiħ.” Ix-Xitan jitlaq mill-kundanna, Alla mill-kompassjoni!

Proprju għalhekk Ġesù lix-Xitan jgħidlu: “Iskot.” U aħna hekk ukoll irridu ngħidulu: “Iskot.”

· “Iskot” kull darba li jipprova jgħidilna li d-dgħufija tagħna tikkaratterizza dak kollu li aħna.

· “Iskot” kull darba li jgħidilna li għalina ma baqax tama.

· “Iskot” kull darba li jgħidilna li Ġesù ġie biex jeqridna, kull darba li jipprova jikkonvinċina li ħajjitna tixbah iktar lil funeral milli ċelebrazzjoni ta’ ferħ.

· “Iskot” kull darba li jikkonvinċina li nagħtu wisq importanza lill-futur bl-inċertezzi kollha tiegħu.

· “Iskot” kull darba li jċappsilna ma’ wiċċna l-iżbalji u d-dnubiet tagħna.

· “Iskot” kull darba li jġegħelna nemmnu li aħna niswew daqs il-ħidmiet u s-suċċessi tagħna.

· “Iskot” kull darba li jġegħelna nemmnu li aħna niswew daqskemm l-oħrajn jaħsbu li aħna niswew.

Huwa Alla li jista’ jurina l-verità sħiħa dwarna nfusna; ix-Xitan biss dwar atteġġjamenti partikulari. Alla jasal jgħidlek: “Qed tigdeb.” Ix-Xitan jgħidlek: “Int giddieb.” Jiddeskrivi l-personalità tiegħek skont atteġġjamenti tiegħek. Alla huwa iktar profond. Biex tagħqad, ħafna drabi nispiċċaw niġġudikaw lil ħaddieħor skont kif drajna niġġudikaw lilna nfusna. Għalhekk nitolbu ’l Alla l-grazzja li niddixxernu dwar dak li nisimgħu. Jekk hu minn Alla nwieġbu: “Tkellem Mulej, għax il-qaddej tiegħek qed jisma’” (1 Sam 3, 9). Jekk huwa x-Xitan li qed jitkellem, insomma issa suppost nafu x’għandna nwieġbu: “Iskot.”