All posts by : cfiott

Ġieli qgħadtu attenti għal dak li tkunu qed tħossu meta tkunu ngħidu aħna rrabjati; abbli tħoss li sidrek ħa jinfaqa’, jew inkella tħoss il-pressjoni tielgħa, jew wiċċek jiħmar. Tafu intom li s-sentimenti tagħna jiġu riflessi anke fil-ġisem tagħna, bħal meta ngħidu: “Qed inħoss dwejjaq fl-istonku.” Xejn ġdid imma abbli mhux dejjem inkunu attenti għal dak li jiġri ġo fina kawża tal-emozzjonijiet tagħna. Eżempju ieħor huwa meta tara lil xi ħadd qiegħed ibati u tħoss għalih. Normalment tħoss xi ħaġa viċin qalbek; hekk li aħna l-Maltin irnexxielna f’żewġ kelmiet nesprimu dak li jiġri f’ġisimna meta nħossu għal xi ħadd: “Għafsa ta’ qalb.” 

Ġesù llum iħoss l-istess ħaġa, mhux biss għafsa ta’ qalb imma l-Vanġelu jgħid: “Jitqanqal mill-ħniena.” Jitqanqal hija kelma qawwija ħafna. Fil-lingwa Taljana nsibu l-kelma ‘viscerale’ li tfisser li tinħass fil-ġewwieni tiegħi. Fit-Taljan ‘imqanqal mill-ħniena’ jittraduċuha: ‘Mosso da compassione’. Compassione – bil-Latin ‘cum’ – ‘patire’ – tbati ma’. 

Fil-Vanġelu nsibu ħafna eżempji fejn Ġesù jitqanqal mill-ħniena. Ġesù jsaqsi lil wieħed agħma: “Xi tridni nagħmillek?” (Lq 18, 41) Kif jilmaħ lill-armla ta’ Najm, il-Vanġelu jgħidilna: “Kif raha l-Mulej tħassarha. ‘Tibkix,’ qalilha” (Lq 7, 13). Resaq, u mess it-tebut. Quddiem id-dnub ikrah tal-adultera Ġesù jgħid: “Dnubietek maħfura” (Lq 7, 36-49). Ġesù jinduna bil-bżonn ta’ din il-mara li tixtieq tkun meħlusa mis-sens tal-ħtija u l-mistħija. Quddiem il-poplu bil-ġuħ Ġesù jgħid: “Nitħassarhom lil dawn in-nies” (Mk 8, 2). 

Fil-Vanġelu nsibu wkoll esperjenzi li huma ’l bogħod ħafna minn dan l-atteġġjament ta’ ‘mqanqal mill-ħniena’ – b’termini moderni nistgħu nsejħulu ‘empatija’ – bħal meta l-Appostli qalu lil Ġesù rigward il-mara Siro-Feniċja – “Eħles minnha għax ġejja tgħajjat warajna” (Mt 15, 23), jew inkella: “Is-Sibt illum, ma jiswiex iġġorr friexek” (Ġw 5, 10). L-ikbar nuqqas t’empatija rċevieh Ġesù meta ħabbar lill-Appostli li kien sejjer għall-forka. 

Aħna bħala dixxipli ta’ Ġesù nistgħu nagħmlu tagħna dan l-atteġġjament. Infittxu li dan l-atteġġjament jidħol fil-ħajja ta’ kuljum, man-nies li niltaqgħu magħhom. Faċli li ngħid “jaħasra” u forsi nagħti xi ħaġa tal-flus lil xi ħadd li qatt ma ltqajt miegħu u ma nitqanqalx mill-ħniena għall-persuni li ngħix magħhom, ma’ sħabi jew ħbieb tiegħi, man-nies li jien imsejjaħ inservi. Xi punti prattiċi li jistgħu jgħinuna, anke ispirati mill-Vanġelu ta’ Ġesù, huma: 

1. Smigħ profond: nipprova nisma’ dak li l-persuna qed tgħid anke jekk mhux qed tesprimih bil-kliem. Ġesù kellu kapaċità kbira ta’ smigħ; Nikodemu, is-Samaritana. 

2. Nipprova nifhem b’qalbi: importanti li nħoss mal-persuna t-tbatija li għaddejja minnha. Semmejna diġà: “Kif raha l-Mulej tħassarha.” 

3. Nipprova nifhem b’moħħi: ipprova ara mill-perspettiva tal-persuna l-oħra u pprova ara mhux biss x’qed tħoss imma x’qed tifhem il-persuna l-oħra u kif qed tara l-affarijiet. “Mara, ħadd ma kkundannak; anqas jien ma nikkundannak” (Ġw 8, 11).

4. Irregola l-emozzjonijiet tiegħek: normalment it-tbatija ta’ persuna oħra lilna tirrabjana. Ngħidu aħna meta xi ħadd ‘iwaħħal’ fina għax imdejjaq. 

5. Ipprova ara x’inhuma l-oriġini tal-weġgħat tal-persuna. Kemm jien kapaċi nifhem li dak li qed tgħid il-persuna l-oħra huwa frott weġgħat li ġejjin minn xi mkien u ma niqafx fuq dak li qed nisma’ dwari, meta l-persuna l-oħra tkun irrabjata miegħi. 

6. Uża diskors li jistieden lill-persuna l-oħra titkellem. Stieden lill-persuna l-oħra titkellem. Mhux dejjem tajjeb tgħid: “Ħa ngħidlek xi trid tagħmel”, “Anke jien ta…” (u tibda titkellem fuqek), “Naf minn xiex għaddej”, “U ejja, kun pożittiv”. 

7. Staqsi kif tista’ tkun ta’ għajnuna għall-persuna l-oħra. Il-kliem ta’ Ġesù huwa imprezzabbli: “Xi tridni nagħmillek?” Agħti lista ta’ possibbiltajiet kif tista’ tgħin lill-persuna. 

L-ikbar għadu tal-ħniena huwa l-egoiżmu ta’ meta quddiem it-tbatija ta’ ħaddieħor niddefendi lili nnifsi billi nipprova ngħid li ma kontx jien li kkawżajt dik it-tbatija, jew inkella li l-persuna missha ħadet ħsieb biex ma tgħaffiġx, jew inkella ngħid li l-persuna qed tagħmel biex tiġbed l-attenzjoni. Il-ħniena kapaċi mhux li kulħadd jieħu li ħaqqu imma xi ħadd li ħaqqu kastig u flok kastig jieħu l-maħfra. 

Jalla bħal Ġesù nkunu lkoll għonja fil-ħniena.

Fil-ħajja ngħixu relazzjonijiet differenti. Ir-relazzjonijiet jieħdu xejra profonda jew inqas skont il-qsim tal-ħajja li jkollna mal-persuni li magħhom niltaqgħu. Għandna relazzjonijiet hekk imsejħa funzjonali li jeżistu biss biex jaqdu funzjoni; bħal dik ta’ meta tmur għand tal-ħanut biex tixtri xi ħaġa. Altru r-‘raġel tiegħi’, u altru t-‘tabib tiegħi’. Tifhmu li, għalkemm fiż-żewġ frażijiet tintuża l-kelma ‘tiegħi’ nifhmu ‘b’tiegħi’ relazzjoni differenti, sakemm ‘ir-raġel tiegħi’ ma jkunx ukoll tabib!

Hemm ukoll relazzjonijiet li huma strettament bijoloġiċi u dawn normalment huma profondi wkoll ġaladarba huma naturali; ommi, missieri, ħuti, uliedi kif ukoll marti jew żewġi.

Hemm ukoll relazzjonijiet oħra li, għalkemm mhux bijoloġiċi, huma relazzjonijiet li kważi jieħdu forma familjari bħalma huma l-ħbiberiji tal-qalb. Dawn, għalkemm ma jgawdux mill-imħabba naturali, mit-twelid, igawdu mħabba profonda li tikber mal-medda taż-żmien.

Hemm ukoll ir-relazzjonijiet f’komunità li, għalkemm mhumiex strettament naturali, jieħdu din il-forma mill-istat tal-ħajja li wieħed ikun qed jgħix; eżempju l-patrijiet u s-sorijiet isejħu lil dawk li jkunu qed jaqsmu ħajjithom magħhom ‘aħwa’.

Il-ħajja ta’ Ġesù hija wkoll mimlija relazzjonijiet. Ġesù, la kien monaku u lanqas eremita. Ħajtu kienet imżewqa b’ħafna relazzjonijiet. Kellu relazzjoni ma’ tal-familja tiegħu. Fil-Vanġelu ta’ San Ġwann insibu frażi li taħsadna ftit: “Anqas ħutu ma emmnu fih” (Ġw 7, 5). Ġesù kellu wkoll relazzjonijiet ma’ dawk li biex ngħidu hekk saru t-tieni familja tiegħu, ma’ dawk li magħhom kien jitlob u jistrieħ, jiekol: “Kelli xewqa kbira li nagħmel din l-ikla tal-Għid magħkom qabel ma nbati” (Lq 22, 15). Kellu relazzjonijiet ma’ nies li sar jaf minħabba xi ċirkustanzi, imma li mbagħad żviluppaw f’dixxipulat. Ma nkunux qed nigdbu jekk ngħidu li Ġesù kellu relazzjonijiet normali; anke jekk mhux imniżżla fid-dettall fil-Vanġeli. Id-diskorsi ta’ Ġesù ma kinux dejjem tagħlim. Ma nkunux inqarrqu bina nfusna jekk nimmaġinaw li Ġesù kellu taħditiet sbieħ ma’ ommu waqt li kienu qed jieklu u kellu diskorsi fraterni ma’ sħabu. Kellu diskorsi personali man-nies li kienu jkellmuh. Il-ħajja ta’ Ġesù kienet waħda umana; mibnija fuq tagħlim, imma anke fuq kliem tal-ħajja ordinarja ta’ kull bniedem.

Li hu żgur li kull relazzjoni li Ġesù għex ingħexet f’ottika ta’ salvazzjoni, ta’ fejqan. Illum, fil-Vanġelu naqraw din id-dimensjoni ta’ fejqan fil-ħajja ta’ Ġesù. Ġesù jfejjaq nies li ma kienx jafhom, kif ukoll ifejjaq nies li, għalkemm ma kinux relazzjonijiet strettament familjari, ħadu din ix-xejra maż-żmien. Nistgħu nimmaġinaw li l-familja ta’ Pietru saret għal Ġesù ‘it-tieni familja’ tiegħu; il-membri ta’ din il-familja saru għalih ‘ta’ ġewwa’.

Li tagħti fejqan ‘lil ta’ ġewwa’ ħafna drabi ssir ħafna iktar diffiċli milli toffri fejqan lil dawk li m’intix marbut magħhom bi ħbiberija profonda jew naturali. Mentri li tgħin lil tal-familja hija xi ħaġa naturali; li twasslilhom il-Vanġelu le. Ma’ ta’ ġewwa spiss ma jkunx hemm imħabba diżinteressata, imma aspettazzjonijiet u rabtiet li jagħmluha diffiċli ħafna li toffrilhom kelma ta’ salvazzjoni. Mhux faċli li tgħallem ’l ommok tbennen, imma kultant id-dixxiplu ta’ Ġesù huwa msejjaħ biex proprju jfejjaq ir-relazzjonijiet, anke fil-familja tiegħu. Kultant ikollu proprju jisfida lil ta’ ġewwa, jaħfer iktar lil ta’ ġewwa. Irid ikun ħieles mill-aspettazzjonijiet l-iktar naturali, u anke minn rabtiet passati. Ħafna drabi jew għax inħossuna obbligati, jew għax tal-familja jafu d-difetti tagħna, jew għax nibżgħu li ser jgħidu, “Dan ħa jgħallem lilna”, jew għax fil-passat inkunu nqasna l-iktar lil ta’ ġewwa, nibqgħu lura milli nwasslu l-fejqan tal-Vanġelu lil qrabatna stess.

Din tista’ tiġri anke ma’ dawk li aħna marbuta magħhom spiritwalment bħal aħwa fil-komunità Nisranija. Tista’ tkun faċli għalina li ngħinuhom f’dak l-ordinarju li jkollhom bżonn, imma ssir diffiċli naqbżu dak li huwa naturali u nidħlu f’dak li huwa evanġeliku.

U hawn fejn naħseb li Ġesù jridna nagħmlu l-qabża. Din il-ħaġa tista’ sseħħ biss jekk ikun hemm proċess ta’ riflessjoni u din ma tiġix mix-xejn. Tiġi biss minn ħajja intima ma’ Alla u ħajja intima ma’ Alla tirrikjedi l-ħin. Ġesù, minkejja li kellu ħajja attiva ħafna, kien isib il-ħin biex jinġabar u jitlob: “L-għada filgħodu kmieni, qabel ma żernaq, qam, ħareġ u mar f’post imwarrab u qagħad hemm jitlob” (Mk 1, 35). Ma nistgħux nippretendu li ser ikollna missjoni li ser tħalli l-frott jekk il-ħin tagħna kollu mimli, jekk m’għandniex ħin għalina nfusna, jekk m’għandniex ħin nirriflettu fuq dak li qed nagħtu u kif qed nagħtuh.

Il-ħin tal-mistrieħ, tas-skiet, tat-talb u tar-riflessjoni huwa wkoll ‘pastorali’ u jgħin fil-bini tas-Saltna t’Alla, ma’ ta’ ġewwa u ma’ ta’ barra.

“Iskot, u oħroġ minnu!” (Mk 1, 25) Hekk iwieġbu Ġesù lix-Xitan. Ġesù kien jaf li x-Xitan huwa missier il-gideb u allura ma seta’ joħroġ xejn minnu li għandu x’jaqsam mal-verità. Jibqa’ l-fatt li dak li qal ix-Xitan huwa veru; Ġesù huwa l-Qaddis ta’ Alla. Madanakollu xorta li qal mhux veru għax mhux koerenti mal-aġir ta’ min qed jgħidu. Ix-Xitan jista’ jgħid kemm irid li Ġesù huwa l-Qaddis ta’ Alla, madanakollu dak li jgħid jibqa’ gidba għax ma jaqbilx mal-intenzjoni tiegħu li qed jgħidu. Qed jgħid frażi vera, iva, iżda s-sors huwa ħażin minnu nnifsu.

Spiss lilna wkoll ix-Xitan iġegħelna nemmnu frażijiet li loġikament donnhom veri imma ma jkunux. Ix-Xitan iġegħelna ngħoddu l-gidba tiegħu bħala verità. Dak li jgħid ix-Xitan huwa dejjem frott l-għira u l-biża’ tiegħu, qatt fil-verità u dejjem biex jiġġudikana u jikkundannana. Mentri Ġesù, jurina l-verità tagħna nfusna, anke jekk tkun diffiċli għalina biex naċċettawha, biex jeħlisna. Ix-Xitan jgħidilna l-istess verità biex jiġġudikana u jkissirna.

Jekk jien immur għand it-tabib u jgħidli li għandi kundizzjoni jew marda, jien dik il-verità tista’ ma togħġobnix imma naf li qed jgħidli biex jeħlisni, biex ifejjaqni. Żgur li mhux qed jgħidli biex jiġġudikani, jew biex ikompli jmarradni. Meta darba kont għedt lit-tabib li nibża’ mmur għandu ma jmurx isibli xi ħaġa qalli: “Jekk insiblek naħdmu fuqha!” Ix-Xitan mhux hekk! Jgħidlek xi ħaġa li hija vera imma biex jikkundannak biha; biex inti tibda tistma lilek innifsek skont dik il-biċċa verità imma qatt ma tkun il-verità sħiħa. Alla jitlaq minn presuppost ieħor: “Ara int maħbub, u għax inħobbok nixtieq neħilsek. Fik hemm il-mard, imma jien qabel il-mard qed nara lilek fi stat ta’ fejqan. Ejja naħdmu mela biex dan il-fejqan ikun sħiħ.” Ix-Xitan jitlaq mill-kundanna, Alla mill-kompassjoni!

Proprju għalhekk Ġesù lix-Xitan jgħidlu: “Iskot.” U aħna hekk ukoll irridu ngħidulu: “Iskot.”

· “Iskot” kull darba li jipprova jgħidilna li d-dgħufija tagħna tikkaratterizza dak kollu li aħna.

· “Iskot” kull darba li jgħidilna li għalina ma baqax tama.

· “Iskot” kull darba li jgħidilna li Ġesù ġie biex jeqridna, kull darba li jipprova jikkonvinċina li ħajjitna tixbah iktar lil funeral milli ċelebrazzjoni ta’ ferħ.

· “Iskot” kull darba li jikkonvinċina li nagħtu wisq importanza lill-futur bl-inċertezzi kollha tiegħu.

· “Iskot” kull darba li jċappsilna ma’ wiċċna l-iżbalji u d-dnubiet tagħna.

· “Iskot” kull darba li jġegħelna nemmnu li aħna niswew daqs il-ħidmiet u s-suċċessi tagħna.

· “Iskot” kull darba li jġegħelna nemmnu li aħna niswew daqskemm l-oħrajn jaħsbu li aħna niswew.

Huwa Alla li jista’ jurina l-verità sħiħa dwarna nfusna; ix-Xitan biss dwar atteġġjamenti partikulari. Alla jasal jgħidlek: “Qed tigdeb.” Ix-Xitan jgħidlek: “Int giddieb.” Jiddeskrivi l-personalità tiegħek skont atteġġjamenti tiegħek. Alla huwa iktar profond. Biex tagħqad, ħafna drabi nispiċċaw niġġudikaw lil ħaddieħor skont kif drajna niġġudikaw lilna nfusna. Għalhekk nitolbu ’l Alla l-grazzja li niddixxernu dwar dak li nisimgħu. Jekk hu minn Alla nwieġbu: “Tkellem Mulej, għax il-qaddej tiegħek qed jisma’” (1 Sam 3, 9). Jekk huwa x-Xitan li qed jitkellem, insomma issa suppost nafu x’għandna nwieġbu: “Iskot.”

Anke din il-ġimgħa, il-Vanġelu donnu jħallina b’ċerti mistoqsijiet mhux imwieġba. L-istess bħall-Ħadd li għadda hemm ħeffa esaġerata kif dawn id-dixxipli (li għalissa għadhom mhux Appostli) iħallu kollox u jmorru wara l-Mulej. 

Is-silta tal-Vanġelu ma tagħtiniex stampa ċara tal-emozzjonijiet li ħassew dawn id-dixxipli u lanqas l-emozzjoni li ħass missier Ġakbu u Ġwanni xħin rahom sejrin. Nimmaġina li ma nkunx qed nesaġera jekk ngħid li kellu tentazzjoni li lil Ġesù jibagħtu jixxejjer. 

Is-silta ma tweġibx lanqas mistoqsijiet dwar il-għala Ġesù jsejjaħ lil dawn u mhux lil oħrajn; għaliex isejjaħ sajjieda, għaliex aċċettaw mill-ewwel.

Madanakollu ejja niffukaw fuq dak li l-Vanġelu jgħidilna, iktar milli fuq dak li l-Vanġelu jħalli barra. Il-Vanġelu, f’silta daqshekk qasira, isemmi ruxxmata ismijiet (Ġwanni l-Battista, Ġesù, Pietru, Indrì, Ġakbu, Ġwanni, Żebedew). Minbarra l-ismijiet il-Vanġelu jsemmi wkoll kif dawn kienu jiġu minn xulxin – relazzjonijiet familjari. Għandna relazzjoni ta’ aħwa u relazzjoni ta’ bejn missier u iben. Tajjeb insemmu wkoll li l-Vanġelu jiffoka fuq l-azzjonijiet ta’ Ġesù li huma prattikament tlieta: Jimxi, Jilmaħ u Jsejjaħ. 

Bil-mod il-mod fil-Vanġelu, nibdew niskopru min huma dawn in-nies li Ġesù sejjaħ u forsi d-domanda tkun: “Imma lil dawn sejjaħ?” Forsi tassew weġbuh mill-ewwel imma ma tantx urew li kienu preparati. Fl-Antik Testment kull meta Alla sejjaħ lil xi ħadd għal xi ħaġa speċjali, kulħadd ġie b’xi skuża; u min għax ma jaf jitkellem (Ġeremija) u min għax ilaqlaq (Mosè) u min għax xufftejh imniġġsa (Isaija). Żakkarija ma jemminx u Marija tistaqsi kif! Dawn, Alla jbierek xejn! Qabdu u ħallew kollox u marru warajh. 

Imma rridu nżommu f’moħħna ħaġa! Ġesù x’kien qed jagħmel meta sejħilhom? Il-Vanġelu jgħidilna: “Kien għaddej”, imbagħad jerġa’ jgħidilna: “Mexa ftit ieħor”. Ġesù kien miexi u lil dawn l-ewwel erba’ dixxipli jsejħilhom biex “jimxu”. Ma jgħidilhomx biex jiġru, u lanqas biex jinbidlu. Isejħilhom biss biex jimxu. 

Aħna ħafna drabi jiġrilna li naħsbu li jekk xi ħadd ġie msejjaħ għal xi ħaġa mela dik il-persuna hija diġà lesta għal kollox. Bħal meta jiġri li xi ħadd ikun imsejjaħ jibda l-ħajja reliġjuża, mela f’moħħna dak ġa huwa patri. Imma Ġesù ma jsejjaħlekx biex tkun lest. Ġesù jsejjaħlek tibda miexi! Li tterraq l-ewwel pass. 

Ġesù huwa ċar ukoll fuq il-fatt li int imsejjaħ timxi warajh, li tterraq it-triq tiegħu; mhux it-triq tiegħek. Fil-ħajja, f’kull tip ta’ ħajja, f’kull vokazzjoni, jekk naħsbu li aħna għandna xi triq li pjanajnieha aħna u ser nixmu dik it-triq eżattament kif ħsibnieha aħna, jarralna bil-kbir. Inti t-triq tista’ tippjanaha, imma biss fil-ħolm u fl-immaġinazzjoni. Li tipprepara t-triq huwa tajjeb; ftit tal-ħsieb irid ikun hemm; imma ma’ xiex ser tiltaqa’ fit-triq mhux f’idejk. Allura l-iktar l-iktar tista’ tipprepara għall-eventwalità ta’ dak li tista’ tiltaqa’ miegħu fit-triq. Li jserrħilna moħħna huwa li mexjin warajh, li kien hu li sejħilna, li darba fuq xatt il-baħar tal-Galilija xi ħadd sejħilna biex nagħmlu l-ewwel pass. 

Imbagħad wara l-ewwel pass x’jiġri? It-tieni, it-tielet u tibda l-mixja! Tibda l-mixja li nkunu dixxipli ta’ Ġesù. Allura l-vokazzjoni tagħna hija waħda ċara ħafna – li nkunu dixxipli. Hawn tibda r-relazzjoni ġdida f’ħajjitna. Mhux relazzjoni ta’ aħwa (Indrì u Pietru), u lanqas relazzjoni ta’ missier u iben umani (Żebedew, Ġakbu u Ġwanni), imma relazzjoni ta’ Mgħallem u Dixxiplu. Hawn nibdew immorru l-iskola ta’ Ġesù u iktar ma nagħmluha miegħu iktar insiru bħalu, insiru nixbhuh. Forsi tgħidu: “Imma dan diskors ta’ tfal.” San Pawl stess jgħidilna: “Fittxu li jkollkom fikom l-istess sentimenti li kienu fi Kristu Ġesù” (Fil 2, 6). U tafu tajjeb li “timxi wara Ġesù” mhix faċli, li titlaq kollox kultant bl-entużjażmu hija iktar faċli, milli li tibqa’ miexi b’fedeltà wara l-Mulej. 

U x’jiġri wara? Issir bħalu! Ġesù meta sejjaħ lil dawn id-dixxipli qalilhom eżatt li huwa ħa jagħmilhom eżatt bħalu. Qalilhom: “Nagħmel minnkom sajjieda tal-bnedmin” (Mk 1, 17) u hu x’kien qed jagħmel dak il-ħin? Kien qed jistad lilhom. 

Mela hawn hi l-vokazzjoni tagħna; li aħna nimxu warajh, u nimxu dejjem, ċerti li ma wasalna qatt. Mhux biss nimxu warajh, imma nterrqu t-toroq tad-dinja, f’xatt il-baħar tal-Galilija, u aħna wkoll insejħu oħrajn li jimxu magħna, mhux warajna, imma magħna, wara Ġesù! 

Nistqarr magħkom li ma kien xejn faċli nipprepara dan il-ħsieb bħala kumment għall-Vanġelu li qed jiġi preżentat lilna llum. Moħħi weħel ma’ mistoqsija li ftit li xejn ħallietni kwiet. Ħawditni l-prontezza, il-ħeffa kif dawn id-dixxipli marru wara Ġesù. Imxew ftit warajh u għamlu ftit sigħat miegħu (il-Vanġelu jgħidilna li xħin marru warajh kienu għall-ħabta tal-4pm). Kemm setgħu damu miegħu? Imma fuq kollox fil-ħin li għamlu miegħu, x’raw li laqathom daqshekk? Emmnuni nħraqt ftit għall-awtur tar-raba’ Vanġelu li ma jagħtiniex deskrizzjoni ċara ta’ dak li laqathom f’Ġesù, ta’ x’qalilhom! Kollox enigmatiku. Ġwanni, jarah, jagħrfu u jindikah bħala l-Ħaruf t’Alla, imorru warajh, Ġesù bħal donnu jħosshom, iħares lura u jsaqsihom xi jridu. Flok iwieġbu xi jridu, isaqsuh mistoqsija fejn kien joqgħod. Xejn! Lanqas indirizz m’għandu! Jistedinhom biex imorru jaraw. Imorru miegħu u joqogħdu miegħu! Imma x’raw? Ajma dik l-imbierka kurżità! 

Imbagħad qgħadt kwiet, u indunajt li qed naqbad il-Vanġelu minn denbu, pruvajt inneħħi l-ansja li jkolli risposti faċli, u nipprova nsib dak li ma nistax insib. Dan il-Vanġelu għandu ftit kronaka imma huwa wisq iktar profond mill-mistoqsija tiegħi għal x’raw id-dixxipli f’dawk l-ewwel ftit sigħat li għamlu ma’ Ġesù. 

Dan ir-rakkont isib ruħu fil-bidu tar-raba’ Vanġelu. L-awtur jibda b’dak li nsejħulu ‘prologu’ li jinqara fil-quddiesa tal-Milied filgħodu li jibda: “Fil-bidu kien il-Verb, il-verb kien Alla” (Ġw 1, 1). Imbagħad għandna x-xhieda tal-Battista, il-Magħmudija ta’ Ġesù, l-identifikazzjoni tal-Mulej bħala l-Ħaruf ta’ Alla, u wara dan il-bidu tal-vjaġġ tal-ewwel dixxipli. 

L-awtur qed ipoġġi l-pedamenti tan-narrazzjoni tiegħu. Qed jippreżenta l-karattri. 

F’dawn l-ewwel kapitli għandna ideat ċari ħafna. Ġwanni jibda jintefa biex jibda jidher id-Dawl veru. Ġwanni, mhux umli baħnan li jħalli lil Ġesù jisraqlu d-dixxipli, imma tant hu fil-verità li lest jagħmel dak li dejjem kien emmen: “Jeħtieġ jikber Hu u niċkien jien” (Ġw 3, 30). Il-qofol tal-missjoni tiegħu kienet, mhux li jikkapparra dixxipli għalih, imma li jwassalhom għand dak li kien qed ixandar. Forsi nista’ nsaqsi: “Jien inqabbad l-għatx għal Alla? In-nies irridhom warajja jew warajH?” 

Min-naħa l-oħra anke d-dixxipli huma mħarrġa li jixxennqu għall-ġdid li għandu jiġi. Jafu li l-mixja tagħhom wara Ġwanni kellha tieqaf hekk kif ifeġġ Ġesù. Ġwanni kien ħarriġhom biex ikunu tant liberi li jitilquh, u hu tant liberu li jħallihom imorru. Huma preparati biex f’ħajjithom jaċċettaw bidla, u huma mxennqa għaliha din il-bidla. Huma l-pont bejn l-Antik u l-Ġdid Testment u huma qed jinawguraw dan il-bidu ġdid. Insaqsi: “Kemm inħalli l-ġdid ta’ Alla jimlieni bit-tama u ma ningħalaqx f’passat komdu, imma bla ħajja?” 

Dan il-ġdid, mhux neċessarjament ħa jkun ward u żahar. Meta Ġesù jiġi identifikat bħala l-Ħaruf, hija ċara għal dawn id-dixxipli li “Ħaruf” tfisser sagrifiċċju. L-evanġelista, qed jitfagħna mill-ewwel fil-perspettiva tas-sagrifiċċju, ta’ Messija li jagħti ħajtu. Forsi daqshekk kielu ġradijiet imma kellhom jixorbu l-kalċi. Ma ninsewx li l-problemi ma’ Ġesù eskalaw f’qasir żmien. L-inkwiet mill-ewwel beda, u wara dan l-episodju Ġwanni ma jdumx ma jiġi maqtul. Ġa fil-Kapitlu 2 ta’ dan il-Vanġelu Ġesù jidħol it-Tempju u jaqla’ paniku. 

Allura tiġi naturali l-mistoqsija li jpoġġi l-evanġelista fil-bidu tal-Vanġelu tiegħu. Lill-ewwel dixxipli Ġesù qed isaqsihom “Xi tridu?” Niftakar li l-ewwel mistoqsija li għamilli r-rettur fil-bidu tal-mixja saċerdotali tiegħi kienet: “Għalfejn ħabbatt il-bieb tal-kunvent?” Mistoqsija li spiċċajt insaqsiha jien lill-oħrajn, iktar ’il quddiem. Malli jien nersaq lejn Ġesù, irrid insaqsi, “Xi rrid? X’nixtieq? X’qed infittex?” U f’ġieħ kemm hemm, b’kull rispett lejn kull xewqa li għandna f’qalbna, imma ma nersqux lejn Ġesù b’xewqat infantili, qisna qed nitolbu xi ħaġa lil Father Christmas. Xi tridu? Forsi mhux li jkollna sens fil-ħajja! Imma huwa essenzjali li jekk ħa tiddeċiedi li timxi wara Ġesù trid tkun taf xi trid. Anke jekk Ġesù ħa jippurifikalek ix-xewqat tiegħek, għax xi wħud mhu ser iwassluk imkien, jew ħa jdaħħluk ġo ħajt, imma li tagħraf x’hemm f’qalbek jibqa’ l-ikbar pjaċir li qatt tista’ tagħmel lilek innifsek. 

Il-Mulej jistedinhom biex imorru jaraw u hawn hi l-esperjenza. Riedu jaraw fejn jgħammar. U raw. Ir-risposta ma tinstabx f’dawk il-ftit sigħat li qattgħu ma’ Ġesù, imma tinstab fir-rakkont ta’ dan il-Vanġelu. Fis-sigħat li ser tqatta’ taqra l-Vanġelu ta’ Ġesù hemm ir-risposta li dan hu l-Messija. Id-dixxiplu li kien ma’ Indrì ma nafux x’jismu, huwa int, li ma’ Indrì ser tagħmel l-esperjenza tad-dixxiplu. Għadna fl-ewwel 15-il ġurnata tas-sena. Tista’ int ukoll tmur tara fejn jgħammar Ġesù. U kif naqraw fil-bidu tal-Vanġelu, eżattament fl-ewwel għaxar versi. Ġesù huwa fi ħdan il-Missier. Għalhekk din il-mixja ħa twasslek tiltaqa’ mal-Messija, li jpoġġik direttament fi ħdan il-Missier, fejn kollox jagħmel iktar sens. Xi ġmiel ikun kieku fil-bidu ta’ din is-sena terġa’ tibda taqra l-Vanġelu, timxi ma’ Ġesù u tibqa’ ma’ Ġesù u int ukoll tgħid: “Sibna l-Messija.” 

Qed niċċelebraw l-Epifanija tal-Mulej. Il-kelma Epifanija tfisser wirja! Wirja għax il-Mulej illum juri min hu lil dawn il-Maġi li ġew mil-Lvant. Ħutna l-Ortodossi din il-festa jiċċelebrawha f’jum wieħed; flimkien mal-Milied u l-Magħmudija tal-Mulej. Jagħmlu hekk għax fi tliet festi l-Mulej juri hu min hu. Aħna l-Kattoliċi nifirduhom b’xi ġranet u Ħdud. 

Illum fuq kollox hija stedina għall-ferħ. Qrajna fl-ewwel qari stedina tassew sabiħa “Qum! Ħa jiddi wiċċek! Id-dawl tiegħek wasal! Jiddi fuqek sebħ il-Mulej!” (Is 60, 1) Fil-Vanġelu wkoll għandna frażi tassew sabiħa: “Kif raw il-kewkba mtlew b’ferħ kbir tassew”(Mt 2, 10).

U l-Vanġelu jagħtina kif ser naslu għal dan il-ferħ u liema atteġġjamenti mhux ser jgħinuna niksbu l-ferħ. Ejja nibdew b’dawk l-atteġġjamenti li ma jwassluniex għall-ferħ ħalli nispiċċaw b’togħma tajba. 

Ma tifraħx meta: 

Tibża’ li ser titteħidlek xi ħaġa. Erodi, jgħidulna l-istoriċi Lhud, fosthom Ġużeppi Flavju, kellu ossessjoni manjakali li dejjem kien hemm xi ħadd li ser jipprova jniżżlu mit-tron. Spiċċa li l-ossessjoni wasslitu joqtol tlieta minn uliedu u saħansitra lil waħda min-nisa tiegħu. 

Tkun komdu żżejjed. L-iskribi u s-saċerdoti kienu jafu eżattament fejn kellu jitwieled il-Messija imma ma jmorrux. Lanqas ħaqq kemm studjaw il-Bibbja, imma l-kumdità fil-bibljoteki tagħhom kienet ferm iktar importanti milli jmorru Betlem ifittxu l-Messija. Għall-aħbar li twieled dak li kienu ilhom jistennew, kien imissom għamlu party bil-ferħ. Jista’ jiġri lilna wkoll li komdi bil-ħajja reliġjuża u Nisranija tagħna madanakollu ma rridux inkwiet; ma nagħmlux dak l-extra mile. Nirraġuna, naħdem, ngħin, nitlob, sakemm dan ma jitlobnix nagħmel ftit iktar sforz. 

Ma temminx li l-kelma ta’ Alla hija vera. Jista’ jkun ukoll li dawn l-iskribi u s-saċerdoti kienu verament jafu li l-Bibbja tgħid li l-Messija kellu jitwieled Betlem; imma ma kinux jemmnu fil-fond, fil-Verità li din ħa tiġri verament. Kemm jista’ jiġri li nieħdu gost naqraw siltiet mill-Kelma, ngħiduhom lill-oħrajn, imma ma nemmnux fil-verità li dik il-Kelma qed issir realtà fina.

Min-naħa l-oħra jirnexxilu jifraħ min: 

Kapaċi jaqra s-sinjali taż-żminijiet. Il-Maġi raw sinjal u kienu kapaċi jaqrawh. 

Min kapaċi jitlaq u jfittex. Il-Maġi ma kinux marbuta mal-kumdità ta’ fejn kienu joqogħdu. Kienu lesti jitilqu, iħallu l-ispirazzjoni tmexxihom, jirriskjaw. It-tama li ser isibu għelbet id-diffikultajiet tal-vjaġġ. Ma kejlux, ma kkalkulawx. 

Min kapaċi jadura. L-iskop tal-Maġi kien li jaduraw lil dan is-Sultan li twieled. Jifraħ fil-ħajja min jirnexxilu jadura mhux is-Sultan fuq it-tron tal-glorja imma dak li għadu ma jidhirx li hu Sultan. Tarbija ta’ koppja fqira ma tgħid xejn dwarha nfisha li hi Sultan, imma l-Maġi jadurawha. Jifraħ min kapaċi jinżel għarkupptejh quddiem ispirazzjoni sabiħa li għadha kemm tibda. Quddiem żerriegħa li għadha ma saritx siġra. 

Min kapaċi jagħti. Il-Maġi jippreżentaw ir-rigali tagħhom lill-Messija. Hemm “iktar ferħ f’li tagħti milli f’li tirċievi” (At 20, 35), jgħid San Pawl. Darba jikteb “Alla jħobb lil min jagħti bil-ferħ” (2 Kor 9:7).

Ejjew nitolbu ’l-Mulej biex matul din is-sena dawn l-atteġġjamenti jagħmlu parti mill-atteġġjamenti li ser jagħtuna l-ferħ veru. Dak li ħadd ma jeħodhulna. Nitolbu ’l-Mulej biex tassew idawwalna naqraw is-sinjali taż-żminijiet u nħalluh jispirana dwar dak li jrid minna. Ma nibżgħux nitilqu kumditajiet u sikurezzi foloz biex nagħmlu dak li qed isejħilna għalih. Nitolbuh biex ma nibżgħux nivvjaġġaw u nfittxu; anke jekk niltaqgħu ma’ Erodi li jipprova jħawdilna t-triq. Fuq kollox ma nibżgħux nagħtu ħajjitna.

Żmien l-Avvent u żmien il-Milied huwa żmien tal-meravilji. Għaddejna ġranet sbieħ, ġranet li fihom rajna li Alla kapaċi jagħmel ħwejjeġ kbar. Min kellu ċ-ċans jisma’ ftit x’ qaltilna l-Kelma t’Alla seta’ jisma’ ħafna u ħafna meravilji. Muntanji li jsiru widien, widien li jsiru muntanji, fjuri li jikbru fid-deżert, triq fil-baħar. Minn Nazaret, belt li qatt qabel ma tissemma fil-Bibbja, joħroġ il-Messija! Eliżabbetta mara xiħa u sterili jkollha baby, Marija verġni u ssir omm. Smajna l-istess Marija tkanta l-‘Magnificat’: “Ruħi tfaħħar l-għemejjel tal-Mulej…!” (Lq 1, 46b) U mbagħad l-ikbar ġrajja li Alla jsir bniedem, wieħed minna, biex ikun jista’ jifhem dak li ngħaddu minnu, kull ferħa tagħna, kull niket.

Rajna kemm ferħ ġab miegħu dan Alla li kapaċi jgħammar mal-bniedem. Rajnieh f’idejn Xmun il-Profeta. Smajna lil Xmun ikanta bil-ferħ: “Issa o Sid, tista’ tħalli l-Qaddej tiegħek imur fi sliem skont kelmtek, għax għajnejna raw is-salvazzjoni ta’ Alla tagħna” (Lq 2, 29).

U anke llum, l-anġli jħabbru lir-ragħajja li Alla sar bniedem. Forsi tafu li l-Lhud fi żmien Ġesù kienu jemmnu li meta jiġi l-Messija kellu jeqred tliet kategoriji ta’ nies għax midinbin: ir-ragħajja, il-pubblikani u l-prostituti, flimkien mar-Rumani li kienu xebbgħu lil-Lhud bil-ħakma tagħhom. Imma Alla juri li dejjem jisboq ir-raġunamenti tagħna, Alla mhu qatt eżatt kif nimmaġinawh aħna, imma dejjem iktar, dejjem aqwa, dejjem isbaħ! Mhux biss ma qeridx lir-ragħajja imma lilhom deher l-ewwel. Kienu huma l-iffurtunati li ntlaqtu mill-imħabba ta’ din it-tarbija. Kif kellha x-xorti tiltaqa’ miegħu l-adultera fil-Vanġelu, kif kellu x-xorti jiltaqa’ miegħu Żakkew il-pubblikan u ċ-Ċenturjun Ruman.

U dan kollu jħallina mistagħġba, imniffxa! Naqraw fil-Vanġelu tal-lum li “kull min semagħhom baqa’ mistagħġeb b’dak li qalulhom ir-ragħajja” (Lq 2, 18). U x’ma tibqax mistagħġeb?!

Illum aħna kemm aħna kapaċi nistagħġbu b’dak li jiġri madwarna? Kemm kultant jiġri li tiġrilna xi ħaġa fil-ħajja tagħna u nippruvaw nispjegawha bir-raġunamenti tagħna biss, kemm jiġrilna li ma nħallux dak li jiġri madwarna jkellimna? Kemm aħna kapaċi nindunaw u nistagħġbu li kulma jiġri fil-ħajja tagħna ma jiġrix addoċċ, imma minnu nista’ nitgħallem xi ħaġa, kemm jekk sabiħ, kif ukoll ikrah? Kemm nippruvaw nikkanċellaw esperjenzi fil-ħajja tagħna, u forsi anke persuni biex ma niftakrux il-ħsara li għamlulna, u ninsew li anke mill-iktar esperjenzi koroh nistgħu nikbru? Kemm kapaċi nistagħġeb quddiem is-sbuħija tan-natura, it-twelid ta’ tarbija, il-ferħ ta’ min jgħix viċin tiegħi?

Marija, kif jgħidilna l-Vanġelu, “baqgħet tgħożż f’qalbha dawn il-ħwejjeġ kollha u taħseb fuqhom bejnha u bejn ruħha”(Lq 2, 19). Ta’ vera mara li hi, Marija ma kinitx toqgħod taħseb biss b’moħħha fuq dak li kien jiġrilha, imma kienet tgħożżhom f’qalbha. Ċertu affarijiet ma nasal qatt nispjegahom biss b’moħħi. Jista’ jkun li xi ħadd jasal jispjegali x’inhi l-imħabba, xi ħadd jista’ jasal jgħidli li jien għandi xi newrun li jwassalni nħobb lil xi ħadd. Anke jekk dan ikun minnu, mhux biżżejjed għalija. Jien l-imħabba rrid ngħixha, u mhux nifhimha b’moħħi biss. L-istess għall-mistoqsijiet il-kbar tal-ħajja, il-mewt, il-ħbiberija u dak kollu li jferraħ u jtaqqal il-qalb tagħna.

Forsi rridu nitgħallmu ħafna minn Marija, u kulma jiġrilna nitgħallmu ngħożżuh f’qalbna. Mhux l-affarijiet is-sbieħ biss, imma anke l-affarijiet il-koroh. Hemm anke bżonn dik ir-rassenjazzjoni pożittiva, li ma nistgħux nifhmu kollox u mill-ewwel. Marija kienet iżżomm dan kollu f’qalbha. Minn mindu Marija qalet “iva” lill-Anġlu, kollox ġieha iktar ikkumplikat, kellha titlaq minn Nazaret għal Betlem, imbagħad għall-Eġittu, imbagħad lura, Xmun jgħidilha li sejf ser jinfdilha qalbha, Ġesù jaħrabilha fit-tempju, jispiċċa fuq salib, imma hi tibqa’ hemm wieqfa, tgħożż kollox f’qalbha.

Ejja matul din is-sena nitgħallmu nżommu l-esperjenzi tagħna f’qalbna. Ma nafux kif ser tkun din is-sena u anke jekk nawguraw dejjem is-sena t-tajba, fil-fond xi ftit jew wisq ikollna xi biża’ żgħira li xi ħaġa tista’ tmur żmerċ. Matul din is-sena jistgħu jiġru affarijiet sbieħ, forsi hawn min ser jiżżewweġ, min ser ikollu l-ewwel tarbija, min ser jidħol il-kunvent, min ħa jispiċċa mix-xogħol, min ħa jibda jistudja f’post jew jaħdem f’post ġdid. Forsi anke ser jiġru affarijiet li jbeżżgħuna xi ftit, li ma jogħġbuniex. Ejjew nitgħallmu ngħożżu kollox fil-qalb tagħna, kollox, għax nemmnu li Alla huwa l-Għimmanuel, Alla huwa magħna. Ser jifraħ u jibki magħna, ser jimxi dejjem magħna.

Dan li nawguralkom għal din is-sena, li nagħmlu teżor minn kull esperjenza tagħna, li nitgħallmu nħobbu u naħfru ftit iktar. Fuq kollox li nibqgħu niskopru li Alla jħobbna bi mħabba tal-ġenn!

Forsi ġieli ltqajna ma’ xi ħadd li qatt ma jara xejn sabiħ fil-ħajja. Aħna, peress li aħna mdorrijin nagħtu ħafna labels, niġġudikawh negattiv jew pessimist. Ngħidu li xejn ma jikkuntentah. Ovvjament ma rridux naħarbu mir-realtà li nies hekk itaqqlu l-ambjenti ta’ madwarhom, mhux faċli tkun magħhom, u b’konsegwenza naturali jispiċċaw bosta drabi iżolati. Jista’ jkun li kultant dan jiġri lilna. Ħafna drabi aħna smajna min jgħidilna: “Ma niflaħx iktar Father. Waħda fuq oħra.” Issib min b’mod sarkastiku jgħidlek: “Meta tiġi, iftħilha l-bieb.” Hekk hu, il-ħajja taf tkun krudila. U kultant kapaċi taqa’ fin-nassa tal-pessimiżmu għax tkun qed iġġorr fik weġgħat kbar u ma tkunx tiflaħ għal iktar daqqiet. 

Jista’ jiġrilna li kultant inħossuna telliefa f’logħba ċess. Insibuna f’sitwazzjonijiet fejn kull pass li nagħmlu ser jikkawża li aħna nitilfu. F’mumenti bħal dawk faċli naqtgħu qalbna, għax ma narawx fejn nistgħu mmorru iktar għal ftit serħan. Forsi jiġu mumenti fil-ħajja fejn mal-awtur ta’ Salm 69 intennu: “Fittixt min jagħdirni u ma sibt lil ħadd, min ifarraġni u ma kelli ’l ħadd” (21). Is-salmi għalhekk sbieħ u profondi għax bosta drabi jpoġġu fi kliem dak li aħna minħabba n-niket li nkunu qed inġorru ma nkunux kapaċi nesprimu fi kliem dak li nkunu qed inħossu. Għiduli qattx ħassejtux tagħkom il-kliem ta’ Salm 142: “Inħares fuq il-lemin, u nara li m’hemm ħadd min jagħti kasi; m’hemmx mnejn nista’ naħrab, m’hemm ħadd min jieħu ħsiebi” (5).

Imma llum, fil-Festa tal-Familja Mqaddsa, qed tingħatalna kelma: “L-Ispirtu s-Santu nebbħu li ma kienx se jara l-mewt qabel ma jara l-Messija tal-Mulej” (Lq 26, 2). Qed nitkellmu dwar Xmun il-Profeta, li jgħaddi ħajtu fit-tempju jistenna l-faraġ ta’ Iżrael. Xmun fl-aħħar ta’ ħajtu jara dak li dejjem xtaq. Il-Mulej donnu għandu ħabta kif l-Inbid it-tajjeb iħallih għall-aħħar, kif għamel fit-tieġ ta’ Kana. Ħafna drabi xogħolna huwa li nistennew. Kultant anke biex tikkonvinċi persuna li għandha bżonn l-għajnuna trid tistenna. 

Li tistenna mhux faċli u trid tkun kelma li tħeġġek li m’intix bħal checkmate f’logħba ċess. Ser ikun il-Mulej li jnebbħek b’kelma. Xħin titnebbaħ tistenniex iktar. Kultant tkun ilek ittella’ u tniżżel, taf li trid tieħu xi deċiżjonijiet, u tkun kelma li timbuttak teħodhom. L-Ispirtu lil Xmun il-Profeta nebbħu li għandu jmur it-tempju. U dan mar hemm bla telf ta’ żmien. Meta jnebbaħ l-Ispirtu ma hemmx għalfejn tkarkir tas-saqajn. Hawn mhux qed nitkellmu fuq l-għaġla tal-mument, mhux qed nitkellmu fuq l-ispontanjetà imma f’dak il-mument fejn int tħoss li jew ser tieħu ċans li tfiq u tinbidel jew ser tibqa’ fl-abbissi. Take it or leave it. 

Qed nitkellmu fuq ċirkustanzi fejn l-ispirtu t’Alla f’tebqa t’għajn idawlek u tibda tara b’mod differenti. Niftakru li l-istess frażi li smajna llum: “ma kienx se jara l-mewt qabel ma jara l-Messija tal-Mulej” Ġesù jgħidha lid-dixxipli fil-Vanġelu ta’ San Mark fl-ewwel vers ta’ Kap 9: “li żgur ma jġarrbux il-mewt qabel ma jaraw il-wasla tas-Saltna ta’ Alla, mogħnija bil-qawwa”. Sitt ijiem wara tlieta minnhom jagħmlu l-esperjenza tat-trasfigurazzjoni. 

Mela ma naqtgħux qalbna. Alla għandu l-aħħar kelma, u anke umanament hemm iktar vantaġġi li timxi bit-tama, tama hienja milli bil-qtigħ ta’ qalb. 

Min fil-Knisja jitlob it-talba tal-Brevjar jaf li kuljum nitolbu tliet kantiki mill-Ġdid Testment: Il-Benedictus (Il-Kantiku ta’ Żakkarija), il-Magnificat (Il-Kantiku ta’ Marija) u n-Nunc Dimittis (Il-Kantiku ta’ Xmun). 

Dawn it-tliet kantiki huma mimlija versi li juruna li Alla, magħna, illum, ser jagħmel ħwejjeġ kbar. Kif Żakkarija, Marija u Xmun setgħu jkantaw wegħda li saret realtà Alla magħna ser jagħmel l-istess. Araw xi ġmiel ta’ versi: 

“Imbierek il-Mulej, Alla ta’ Iżrael, għaliex ġie jżur u jifdi l-poplu tiegħu” (Lq 1, 68). “Idawwal lil dawk li jinsabu fid-dlamijiet u d-dell tal-mewt u jmexxi l-passi tagħna fi triq ta’ sliem” (Lq 1, 79).

“Ħa ħsieb Iżrael qaddej tiegħu, għax ftakar fil-ħniena tiegħu, bħalma wiegħed lil missirijietna, b’risq Abram u nislu għal dejjem”(Lq 1, 54). 

“Għajnejja raw is-salvazzjoni tiegħek, li int ħejjejt għall-popli kollha” (Lq 2, 30-31). 

Allura kuljum bejn kantiku u ieħor nistgħu nagħmlu esperjenza tas-salvazzjoni. 

U hekk ser ikun!

Is-sena l-oħra, żgur li tiftakru, stenn’ stenn’, x’jien ngħid?! Żgur li ma tiftakrux. Hu x’inhu kelli l-biża’ li waqt li nkun tiela’ bil-bambin biex inpoġġuh fuq l-artal jaqagħli u jsir frak! Għadni niftakar ngħidilkom “Ċert li nisma’ oooooo jew iiiiiiiii” u jkun vera każ li nibqgħu niftakruh. Dakinhar il-bambin ma sarx frak, imma spiss insiru. Ħafna esperjenzi jagħmluna frak. 

Tiftakru żmien il-Covid. Issa nsejnieh hux vera?! Imma fi żmienu konna drajna ndaħħluh f’kollox. Ma setax ikun mod ieħor! Pandemija li ħadd ma kien jistenna. Xi drabi kont inħossni niċċassa u ngħid, “Imma din ħolma?” Filgħodu nkun nieżel għat-talb u ngħid: “Eh, bilħaqq il-maskra.” Immur nixtri xi ħaġa u dlonk naħsel idi. Kull darba li rrid niltaqa’ ma’ xi ħadd irrid noqgħod attent li ma naqbiżx il-linja taż-żewġ metri. X’memorji. U din mhux oħra! Il-fatt li ma stajniex ngħannqu jew nieħdu b’idejn ħadd għajr il-membri stretti tal-familja tagħna! Għadda wkoll! 

Imma ejja nkunu ċari ma’ xulxin. Huma verament dawn l-affarijiet essenzjali li għadna noqogħdu nsemmu ħdejn affarijiet iktar gravi li ġraw u għadhom jiġru? In-nies baqgħu jmutu xorta u anzjani li ħadd ma jmur iżurhom għadhom fostna, anke wara l-Covid. Oħrajn għadhom jitilfu x-xogħol u oħrajn għadhom jispiċċaw f’sitwazzjoni li ma tħallihomx ifendu għal rashom għall-bżonnijiet primarji tal-ħajja ta’ kuljum u jkollhom jittallbu. Ħafna drabi l-inkwiet tagħna huwa biss – tfettiq! 

Imma kif jiġrilna hux; kultant nibqgħu nibżgħu li ser jiżolqilna l-bambin minn idejna u jsirilna frak u ninsew kemm hawn affarijiet oħra li jsiru frak. F’dawn l-aħħar sentejn assistejna għal żewġ gwerer u oħrajn li lanqas biss nafu bihom. Nibqgħu nimmaġinaw li fil-ħajja kollox irid imur sew u arana ninkwetaw fuq il-ħmerijiet. Kemm kapaċi nkunu għoġġieba fil-ħajja! Kemm ninsew l-essenzjal u bħallikieku nibdew nemmnu li għandna d-dritt ninkwetaw fuq ix-xejn u li nħallu barra dak li vera jiswa. Ejja ngħiduha flimkien: “Kemm aħna boloh.” 

U proprju minn dan ġie jeħlisna l-Mulej Ġesù. Għalina li nemmnu llum qed niċċelebraw is-salvazzjoni tagħna. Aħna nipprofessaw fidi li tgħallimna li l-Mulej bis-salib u l-passjoni tiegħu ħelisna mill-mewt ta’ dejjem. Alla jħallas id-dejn li aħna kellna ma’ Alla li għamilna aħna permezz ta’ dnub. Hija l-istorja tas-salvazzjoni tagħna. Kristu bl-inkarnazzjoni tiegħu, bil-passjoni, bil-mewt u bil-qawmien tiegħu jsalva lill-bniedem. 

Imma Alla ma jsalvaniex biss permezz tal-passjoni, il-mewt u l-qawmien tiegħu. Ma jsalvaniex biss mid-dnub u l-konsegwenzi tiegħu. Alla jsalvana, jifdina permezz tar-rivelazzjoni. X’iġifieri? Rivelazzjoni tfisser tikxef xi ħaġa! Alla jsalvana billi jurina hu min hu. Il-Franġiskani dejjem emmnu sa mill-1308 (data tal-mewt ta’ Duns Scotus) li anke kieku l-bniedem ma dinibx Alla xorta kien ser jibgħat lil Ibnu. Alla minn dejjem ħaseb biex juri lil Ibnu lill-umanità, ma setax ma jurihx. Għaliex? Għax aħna għandna bżonn naraw! Aħna għandna bżonn nitgħallmu x’iġifieri tkun bniedem. Aħna m’aħniex biss stint, aħna wkoll intelliġenza, u l-moħħ u l-qalb iridu jiġu edukati. Jekk ma jiġux, kont ser ngħid nagħmlu bħall-annimali. Imma l-annimali msieken m’għandhomx tort. Imma aħna iva, għax intelliġenti. Wara kollox l-ikbar atroċitajiet aħna għamilniehom, mhux l-annimali. Nispiċċaw nagħmlu agħar minnhom. 

Konna qed ngħidu. Alla jdawwal il-moħħ tagħna. Jurina hu min hu, biex aħna nagħrfuh u joffrilna stil ta’ ħajja li tgħinna ngħixu ħajja sura ta’ nies. Alla ma jsalvaniex biss wara li nkunu fattarnieha, imma joffrilna stil ta’ ħajja biex kemm jista’ jkun ma nfattruhiex. Allura, Alla mhux biss mediċina, terapija għal wara l-waqgħa. Alla huwa wkoll prevenzjoni. Anke, min ma jemminx hawn għandu jsib postu! Alla jrid jeħilsek billi jurik kif tkun bniedem ferħan, kif tkun bniedem sabiħ, kif tkun bniedem li kapaċi tgħix ta’ bniedem. Kif? Billi tidħol f’relazzjoni ma’ Ġesù Kristu u, wara li dduq il-ħlewwa tiegħu, tibda bil-mod il-mod tgħix bħalu. 

Aħna għandna bżonn naraw u nifhmu biex niġu meħlusa. U x’qed naraw?

• Qed naraw tarbija, li tagħha m’għandha xejn! Tarbija mfisqija mimduda f’maxtura. Tarbija frott tal-grazzja, imma ġa miċ-ċkunija, taf x’inhi t-tbatija. Tarbija li titwieled f’Betlem minħabba li Ċesare ried jgħodd lil niesu, u taħrab lejn l-Eġittu minħabba l-ġenn ta’ Erodi. Perspettiva li titgħallem taċċetta ċirkustanzi xejn pjaċevoli għax temmen li Alla jara fil-bogħod iktar milli tara inti!

• Qed naraw tarbija ta’ nies li ma sabux min jilqagħhom. Il-Vanġelu qed joffrilna perspettiva ta’ nies li jaċċettaw li fil-ħajja tista’ tiġi mwarrab jew b’mod sfaċċat jew ħelu ħelu. 

• Qed naraw nies li mhuma marbuta ma’ xejn; lanqas mal-idea li l-Messija kien jixraqlu xi post aħjar fejn jitwieled. Kemm inbatu minħabba l-aspettazzjonijiet megalomanijaċi tagħna. Fil-Vanġelu, it-tarbija ta’ Betlem tgħallimna li mhux kollox irid jiġi kif inpenġuh aħna f’moħħna. 

• It-tarbija ta’ Betlem tgħallimna li dawk li fid-dinja huma disprezzati, huma l-għożża ta’ għajnejn Alla. Ir-ragħajja kienu dawk li l-ewwel waslitilhom l-aħbar. Mela sabiħ/a titkabbarx għax Alla hu ħabib tal-umli. 

Iva, Alla ma jsalvaniex biss billi jissallab ma’ salib. Alla jsalvana billi jurina wiċċ ibnu. Il-wiċċ ta’ Alla huwa wiċċ il-Bambin. Xi ġmiel il-bidu tal-Evanġelju ta’ San Ġwann: “U l-Verb sar bniedem u għammar fostna, u aħna rajna l-glorja tiegħu, il-glorja li għandu mill-Missier bħala Ibnu l-waħdieni, mimli bil-grazzja u l-verità” (Ġw 1, 14). 

Fis-sajf min jaf kemm-il darba xtaqna ftit dell. Min jaf kemm hawn minna ma jifilħux għal ħafna xemx. Mhux għax ix-xemx hija ħażina għax nafu li mingħajr id-dawl tagħha kull ħaġa maħluqa tintemm. Imma nafu li aħna żgħar wisq għall-qawwa tax-xemx; ftit dell jaħjina, iġegħelna nħossuna sikuri. U bilħaqq ma ninsewx is-sunblock kollu li ndellku fis-sajf! Ftakru ftit, x’paniku qajjem Ġona meta l-Mulej qeridlu l-unika siġra li kienet toffrilu naqra dell; infatti mal-qerda tas-siġra Ġona jeqred: “Għalija aħjar immut milli nibqa’ ħaj” (Ġn 4, 8).

Illum il-Mulej jgħid lil Marija: “Il-Qawwa tal-għoli tixħet id-dell tagħha fuqek.” Fl-Iskrittura d-dell huwa dejjem sinjal tal-preżenza t’Alla. Tiftakru fil-mixja fid-deżert Alla kien jimxi mal-poplu binhar f’kolonna ta’ sħab. Meta Mosè tela’ fuq il-Muntanja Sinaj biex jirċievi t-twavel tal-liġi, il-ktieb tal-Eżodu jgħidilna li Mosè tela’ fuq il-muntanja u s-sħaba ksiet il-muntanja (Eż 24, 26). Tiftakru f’Pietru, Ġakbu u Ġwanni fuq it-Tabor ma’ Ġesù, l-isħaba tgħattihom (Mk 9, 7). Tiftakru x’jgħid is-salm: “Ma tolqtokx ix-xemx binhar” (S 121, 6). Is-salmi għandhom iktar xi jgħidu: “Għad-dell ta’ ġwenħajk, kenninni” (S 17, 8). “Għad-dell ta’ ġwenħajk nistkenn, sakemm jgħaddi l-hemm minn fuqi” (S 57, 2). “Sidi Mulej, fortizza tas-salvazzjoni tiegħi, int l-għata ta’ rasi f’jum it-taqbida” (S 140, 8). 

Dan jidher kollu kliem poetiku, li forsi ftit jagħmel sens jekk mhux imdorrijin napprezzaw il-poeżija jew il-letteratura. Imma biċċa poeżija, meta tibda tagħmel sens jekk mhux meta nindunaw li għandha xi ħaġa xi tgħid lill-ħajja tagħna? Jekk mhux meta l-poeżija tagħti isem lil dak li jkun għaddej f’qalbna li aħna qajla stajna nsibu kliem biex nispjegawh? 

U anke fejn jidħol id-diskors tal-fidi, il-Kelma tagħmel sens meta għandha xi tgħid lil qalbna. Meta l-Kelma tmur ’l hemm mill-fatti, u tgħid xi ħaġa differenti minn dak li jkunu qed jgħidulna l-fatti, hemm il-Kelma tkun kelma li tifdi. Kemm sfortunatament jiġri fil-ħajja li nagħtu wisq importanza lill-fatti, u ma nindunawx li hemm kelma li qed tgħid xi ħaġa differenti, li qed tinterpreta dawk il-fatti minn lenti differenti. Din il-kelma, tant issir realtà, li tqanqlek biex inti ssir dik il-kelma li tkun smajt. Imma mhuwiex dan li ser niċċelebraw f’dan il-Milied? Kif il-Kelma saret laħam. Minn Kelma, forsi ftit astratta, ’il bogħod xi ftit mis-sensibbiltajiet tagħna ssir ‘laħam’. Kelma li tinbidel f’azzjoni, fi preżenza. Mhux proprju dak li ġara f’Marija li l-Kelma setgħana ta’ Alla, tnisslet fil-ġuf ta’ Marija? 

Forsi tgħidu li għadni ftit fis-sħab… ma ġara xejn, infatti l-isħab u d-dell huma s-suġġetti prinċipali ta’ din ir-riflessjoni. 

Ħa nagħtikom eżempju żgħir. Darba persuna qasmet miegħi din ir-riflessjoni. Għamlet biċċa xogħol lil xi ħadd, biċċa xogħol tajba. Il-klijent bi sfida ma ħallsux. Ovvjament il-persuna rrabjat u ħassitha mweġġgħa. L-individwu mar il-knisja u bir-rabja li kellu lanqas daħal; baqa’ fil-bieb. Talab: “Mulej mhux sew.” U f’qalbu ħass min jgħidlu: “Ħallihom u ssib il-paċi.” Hekk għamel u ġie jirrakkuntali x’ferħ ħass. Kelma li saret laħam. Dell sar kenn f’jum il-għawġ. 

Ieħor kellimni u qalli dwar xi kotba spiritwali li kien qed jaqra, u kif dawn il-kotba jgħinuh jgħix aħjar, u jaħdem fl-għalqa tal-Mulej, f’ċirkustanzi partikulari u diffiċli. 

Rajt l-esperjenza ta’ Paisos, wieħed mill-qaddisin tal-Knisja Ortodossa. Fl-1970 għamel terremot fuq il-Muntanja Atos; il-monasteru u l-knisja jitriegħdu, gandlieri u xemgħat jaqgħu mal-art; nies jaħarbu. Paisos baqa’ kalm; wieqaf fil-bieb tal-knisja. Wieħed mill-monaċi qallu: “M’intix tara kif kollox ser isir ħerba?” Wieġbu l-qaddis: “Għalfejn qed tagħmel għaġeb; meta ommok kienet tbennek, int kont tieħu gost! Għaliex qed tibża’ għax il-Mulej qed ibennek ftit bis-saħħa.” Araw ftit, terremot isir tbennina! 

Il-Kelma ma tiswiex, ma titlobx minnek sforz, ma ġġegħlekx titħabat biex tiksibha. Trid biss tilqagħha. 

Din il-Kelma għalina għandha isem, il-Mulej Ġesù. Din il-bidla tista’ ssir biss fina jekk jien ‘ninnamra’ ma’ Ġesù. Meta jien ngħaddi ħin miegħu, ma nitlifx il-paċi anke fl-ikbar avversità. Ix-Xitan ser jgħidlek: “Mhux vera, mhux possibbli.” Imma Alla jgħidlek: “Għal Alla ma hemm xejn li ma jistax isir” (Lq 1, 37). Hemm karta li trid tilgħab; jew ser tagħti ċans lill-fidi, jew inkella ibqa’ emmen biss fik innifsek u iftaħ il-bieb għad-disperazzjoni. 

L-unika arma li għandna huwa t-talb; li nidħol fil-profondità ta’ Alla u ma’ Pawlu tkun tista’ tgħid:

“Għeżież, jekk Alla hu magħna min jista’ jkun kontra tagħna? Min se jakkuża l-magħżulin ta’ Alla? Alla stess hu dak li jiġġustifikahom. Min se jikkundannahom? Min se jifridna mill-imħabba ta’ Kristu? It-taħbit, id-dwejjaq, il-persekuzzjoni, il-ġuħ, l-għera, it-tiġrib, ix-xabla? 

Għax jiena żgur li la l-mewt u la l-ħajja, la l-anġli u la l-qawwiet, la ż-żmien t’issa u la ta’ li ġej, la setgħat, la l-għoli u lanqas il-fond, u ebda ħliqa oħra ma jistgħu qatt jifirduna mill-imħabba ta’ Alla li dehret fi Kristu Ġesù Sidna” (Rm 8, 31, 33, 35, 38).